Gumanistik psixologiya

GUMANISTIK PSIXOLOGIYA Reja: 1. Gumanistik psixologiyaning asosiy tamoyillari 2. G. Olportning shaxs nazariyasi 3. A. Maslouning shaxs nazariyasi 4. K. Rodjers shaxs nazariyasi Gumanistik psixologiyaning asosiy prinsiplari Gumanistik psixologiya inson tabiatini tushuntirishda o'zining yondashuvi bilan boshqa psixologiya fanidagi yo'nalishlardan farq qiladi. Bu borada mazkur yo'nalishning vakillari sifatida G.Olportning shaxs qirralari, A.Maslouning shaxsnining o'zini o'zi kamol toptirish, K.Rodjersning inderiktiv psixoterapiyasi, R.Meyning shaxsning hayot yo'li haqidagi g'oyalarini e'tirof etish mumkin. Mazkur yo'nalishning har bir nazariyasi o'zining ilmiy tushunchasi, insonning ichki olamini tushunishga yo'naltirilgan tadqiqot usullari va psixoterapevtik yondashuvlari mavjud. Gumanistik psixologiyaning umumiy prinsiplari Inson doimo yangi maqsadga intiluvchi, o'zini o'zi kamol toptirish va o'z imkoniyatlarini ro'yobga chiqarishni ifodalovchi taraqqiyot prinsipi. Inson o'z tabiatiga ko'ra erkin va mehribonlikni ifodalovchi insonparpavarlik prinitspi. Maqsadli determinizm prinsipi. Shaxsning intilishlari kelajakka yo'naltirilganligi bilan uning maqsad, qadriyatlari va kutilmalarini ifodalovchi sababiy determinizmni tasdiqlashi. Inson mustaqil fikrlovchi va harakat qiluvchi mavjudod sifatida o'zining subyekt sifatida namoyon qilishini ifodalovchi faollik prinsipi. Shaxsni alohida fragmentlar bo'yicha o'rganib bo'lmasligi, balki uni yaxlit o'rganishga undovchi shaxsni noeksperimental tadqiq etish prinsipi. Gumanistik psixologiyada tadqiqot maqsadi va obyektining mosligi insonni sog'lom, o'zini o'zi ro'yobga chiqarib borishini ta'minlovchi me'yorda va to'laqonli faoliyat olib boruvchi shaxsni o'rganish vazifasini ifodalovchi reprezentativlik prinsipi. G.Olportning shaxs nazariyasi Taniqli AQSH psixologi G.Ollportning fikricha, shaxs ichki tizim, dinamik qurilma, Men, qandaydir metapsixologik Men o'zida oldindan maqsad va dispozitsiyani aks ettiruvchi, inson tafakkuri va xulq-atvorida mutanosib ravishda qaror toptiruvchi jonzotdir. Xuddi shu boisdan shaxsning sinfiy-tarixiy jihatdan yaqqol baholanishi ochilmay qoladi, ijtimoiy tahlil o'rnini psixologik talqin egallaydi. Shaxsning uni muhim xususiyatli jihatlaridan biri bu uning individualligidir,ya'ni yakka holligidir. Ijtimoiy turmushda hayot va faoliyat ko'rsatayotgan har bir shaxs o'zining individual psixologik xususiyatlari bilan boshqa insonlardan ajralib turadi va bu farqlar uning xarakteri bilan boshqa insonlardan ajralib turadi va bu farqlar uning xarakter xususiyatlarida o'z ifodasini topadi. Xarakter tushunchasi yunoncha so'z bo'lib xarakter, bosilgan tamg'a yoki qiyofa, xislat degan manoni anglatsada lekin u psixologiyada torroq mazmunda qo'llaniladi. Xuddi shu boisdan insonning barcha individual xususiyatlarini xarakter xislati tarkibiga bo'linadi chunonchi aqlning tirgakligi, topqirligi, xotiraning barqarorligi, ko'rishning o'tkirligi, idrokning tanlovchanligi singari individual psixologik xususiyatlar bunga yorqin misoldir. Shaxs motivatsiyasi Olportning fikricha uning motivlari avtonomligi darajasiga va uning biologik ehtiyojilaridan xalos bo'lishga bog'liq. Shaxslar ishning mexanizmi sifatida Olport xatti -harakatlarini [trates] ko'rsatdi . Harakatda shunchasi xarakter harakati emas balki ''Harakat motiv'' ,''Harakat qiziqish'' dir. Olport belgilagan harakat motiv hisoblanadi.U kattalarning motivlari kichkina bolalarnikidan kiskin farq qilishini etirof etish bilan birga ularning biologik holatmasligi shuningdek ular ruhiy ma'naviy holat ham ...