Ijtimoiy - psixologik tadqiqotlarning metodologiyasi va metodlari

TERMIZ DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI PSIXOLOGIYAkafedrasi Ijtimoiy psixologiya fanidan Ijtimoiy-psixologik tadqiqotlarning metodologiyasi va metodlari mavzusida tayyorlagan TAQDIMOTI MAVZU: Ijtimoiy-psixologik tadqiqotlarning metodologiyasi va metodlari 1.Ilmiy tadqiqotlarning metodologiyasi Ilmiy tadqiqotlarning metodologiyasi Ijtimoiy-psixologik tadqiqotlarning faol metodlari Ijtimoiy-psixologik tadqiqotlarning faol metodlari RYeJA: 1. Ilmiy tadqiqotlarning metodologiyasi Hozirgi zamon fanlarining taraqqiyoti shu bilan o'ziga xoski, ularda metodologik muammolarga qiziqish ancha yuqoridir. Buning bir kancha sabablari mavjud bo'lib, ular avvalo jamiyatda ruy beraetgan keskin o'zgarishlarning sabablaridan biri hisoblangan fantexnika taraqqiyoti maqsadlari bilan fan maqsadalarining uyg'unlashuvi Har qanday fan boshqa fandardan fakatgina mavzu bahsi yoki paydo bo'lish tarixi bilangina emas, balki faktik ma'lumotlar to'plash, u yoki bu g'oyani isbotlash uchun ishlatiladigan uslublari bilan ajralib turadi. Uslublar mukammalligi aslida nazariy taraqqiyotni, fan taraqqiyotini belgilovchi asosiy omildir. Ijtimoiy psixologik tadkiqot haqidagi hisobot quyidagi bo'limlarni o'z ichiga oladi: O'zbekiston sharoitida tadqiqot o'tkazilmoqchi bo'linsa, quyidagi narsalarga etiborni qaratish lozim: shu hudud sharoitida yashovchi barcha millatlarga xos bo'lgan umumiy psixologik omillar va ularni aniqlash usullari; faqat o'zbek millatiga xos bo'lgan psixologik sifatlar va omillarni aniqlash; aniqlangan omillarni yoki psixologik sifatlarni o'lchaydigan yoki eksperemental usulda tekshirishga imkon beradigan metodlarni tanlash va ularni konkret sharoitlarga moslash; tadqiqotchilar guruhini tekshiralayotgan milliy guruh tilini, urf - odatini biladigan xodimlar bilan ta'minlash. Chunki, tadqiqot obyekti hisoblangan guruhda o'sha guruh tilida tadqiqot o'tkazish kerak, toki tekshiriluvchilarga qo'yilgan har bir talab, savol va topshiriqlar ular uchun tushunarli bo'lsin. Bizning nazarimizda, hozirgi paytda etnopsixologik muammolar orasida eng muhimi u yoki bu millat vakillaridagi etnik stereotiplarni tadqiq qilishdir. Bunda qanday metodlardan foydalanish mumkin? Rus tadqiqotchisi G.U. Ktsoevaning yozishicha, bu yerda to'rt guruhli metodlarni ko'rsatish mumkin: -ular asosan millat vakillaridagi turlicha etnik ustanovkalarni tekshiradi. Masalan, Bogardusning mashhur shkalasi: qiyosiy fikrlash yo'li bilan berilgan juftliklar - ustanovkalarni har bir tekshiriluvchi tomonidan aniq baholanishga asoslangan. Yoki Laykartning baholashlar yig'indisi metodi ham u yoki bu millat vakiliga xos ustanovka - fikrlarga tekshiriluvchining etirozi yoki etirofini aniqlaydi. Bu metodlar butun jahon miqyosida ko'pgina tadqiqotlarda ishlatilgan va joy sharoitlarga moslashtirish jihatidan rekord qo'ygan desak bo'ladi. 1 Shkalali o'lchov metodlari 2. Kuzatish va so'roq metodlari - bunda o'sha madaniy muhitga xos bo'lgan, uning bevsoita boyliklari hisoblangan moddiy va ma'naviy qadriyatlar, maishiy sharoitlar, odatlar, an'analar va hoka'zolar tashqaridan o'rganiladi. So'roq metodlari ichida ko'proq anketa usuli qo'llaniladi, bunda ham millat vakilining turmush tarzi, avtobiografik ma'lumotlari aniqlanib, ilmiy xulosalar kontent - analiz qilinadi. Amerikalik olimlar D. Katts va Breylilar so'roq metodining o'ziga xos ko'rinishini etnik stereotiplarni aniqlashda ishlatishgan. Ijtimoiy-psixologik tadqiqotlarning faol metodlari: ASOSIY MYeTODLAR. KUZATISh MYeTODI Asosiy metodlarning variantlari Tashqi (obyektiv ...