O'spirinlarda ijtimoiy va axloqiy me'yorlarning shakllanishi

MAVZU: O'spirinlarda ijtimoiy va axloqiy me'yorlarning shakllanishi REJA: O'sprinlarda axloq me'yorlarining shakllanishi. O'sprinlarda ijtimoiy me'yorlarning shakllanishi. O'sprinlarda ijtimoiy va axloqiy me'yorlar va uning rivojlanishida atrof-muhitdagilarning o'rni. O'sprinlik davri 15 -22 yoshni qamrab olib,bu yoshda o'quvchi jismonan baquvvat,o'qishni tugatgach mustaqil mehnat qila oladigan,oliy maktabda o'zini sinab ko'radigan imkoniyatga ega bo'ladi.Ilk o'sprin yoshidagi o'zgarishlar maktab,oila,shaxslararo munosabatlardagi mavqeini yanada mustahkamlashning muhim omili hisoblanadi.Ilk o'sprinlarda avvalo o'zini anglashdagi siljish yaqqol ko'zga tashlanadi.Bu hol shunchaki o'sishni bildirmaydi,balki o'z shaxsiyatning ma'naviy -psixologik fazilatlarni,faol ijtimoiy turmush tarzining maqsad va vazifalarini anglashni,oqilona baholashni aks ettiradi.Ilk o'sprinda o'zining ruhiy dunyosini ,shaxsiy fazilatlarini ,imkoniyatlarini anglashga intiladi. V.A.Kuretskiy o'sprinlarda uchraydigan motivlarni quyidagi turlarga bo'lgan 1.Biror o'quv faniga qiziqish 4.do'stlari va o'rtoqlariga ergashish 2.Vatanga foyda keltirish istagi,o'z shaxsiy qobiliyatlarini ro'kach qilish 3.Oilaviy an'analarga rioya etish 5.Moddiy ta'minlanish 6.O'quv yurining masofasi Ilk o'sprinlik davriga kelib ,rivojlanish subyektlarida jinsiy o'sish biologik nuqtai nazardan o'zini tugallanish yoki yakullanish bosqichiga ko'tariladi,buning natijasida ushbu ontogenez davrida organizmlarning barcha tarkiblari mustahkamlanishi sodir bo'ladi.Shunga qaramasdan ba'zi o'g'il ilk o'sprinlikda bu jarayon uzoqroq davom etishi kuzatiladi.Bo'yinning o'sishi qarib tuxtash arafasidagi ilk o'sprinlarda vazn ortadi,kattalashadi,natijada o'ziga xoslik vujudga keladi.Og;rlik bo'yning o'sishiga nisbatan bir necha barobar ustun turishi ham mumkin.Ularning xatti-harakatlarida qo'poillik,keskinlik illatlari asta-sekinlik bilan yo'qola boshlaydi. Ular har bir hodisani ko'pyoqlama ,atroflicha ,butun yaxlitligi va chuqurligi,mohiyatini anglashga intiladilar. O'sprinning ijtimoiylashuvi. Ilk o'sprinning shaxsi ijtimoiy hayotda ,akademik litsey,kasb-hunar kolleji jamoasida,tengqurlari bilan munosabatlarda egallagan mutlaqo yangicha mavqei ta'sirida ,o'qish va turmush sharoitidagi o'zgarishlar natijasida tarkib topa boshlaydi.Bu davrda mehnat bilan ta'lim faoliyatining bir xil ahamiyat kasb etishi,mavjud shart-sharoitlar ta'sirida esa ilk o'sproinning aqliy va axloqiy jihatdan o'sishi namoyon bo'ladi.Ijtimoiy hayotda faol qatnashish ,ta'lim xarakterining o'zgarishi o'zgarishi yigit va qizlarda ilmiy dunyoqarashning,barqaror e'tiqodni shakllanishiga,yuksak insoniy his-tuyg'ularning vujudga keladi. Ilk o'sprinning psixik rivojlanishini harakatga keltiruvchi kuch jamoat tashkilotlari,,o'quv jamoasi,talabalar darajasi oshishi bilan u erishgan psixik kamolot o'rtasidagi ziddiyatdan iborat. Turli qarama-qarshiliklar,ziddiyatlar ilk o'sprinning axloqiy-aqliy,nafosat jihatdan tez o'sishi orqali bartaraf etiladi.O'z ma'naviyati va ruhiyatning xususiyatlari ni to'laroq tasavvur etsada,ularni oqilona baholashda kamchilik uchraydi. O'quvchida o'zining fazilati to'g'risida yaqqol tasavvur hosil qilish uchun o'qituvchiga unga juda ustalik,bilimdonlik ,ziyraklik bilan yordam berishi zarur. Ilk o'sprinda balog'atga yetish tuyg'usi takomillashib borib,o'zining o'rnini belgilash va ma'naviy dunyosini ifodalash tuyg;usiga aylanadi. Bu hol uning o'zining alohida shaxs ekanligni,o'ziga xos xislatni tan olinishga intilishda aks etadi. Psixologlarning ta'kidlashicha o'spirin qizlar bu davrda ko'proq kattalarning ta'sir doirasiga berilishadi,o'g'il bolalar esa atrofdagi tengqurlari ta'siri ostida xulq-atvorning shakllanishi vujudga keladi.Mustaqil mehnat faoliyatiga o'tish istiqbolning ta'siri ostida katta maktab yoshidagilar uchun xarakterli bo'lgan kelajak maqsadlari sari ...