Psixologiyada ekspremental metod tarixi

Mavzu: Psixologiyada ekspremental metod tarixi Reja: Psixologiya faning rivojlanish tarixi Psixologiya faning boshqa fanlar bilan aloqdorligi Fanning rivojlanishiga xissa qo'shgan olimlar Amerika psixologiya assotsiatsiyasi 1984 yil dekabr Prinston universitetida har yili o'tkaziladigan uchinchi kengashi 22 ishtirokchisining asosiy faoliyati tashkilotning birinchi Konstitutsiyasini tasdiqlashdan iborat bo'lgan. Bu kichik hajmli hisobot tarzidagi etti maqoladan iborat hujjat edi. Birinchi maqola psixologiya fanining shakllanishiga doir asosiy masalalarni qamrab olganligi bilan diqqatga sazovor. Bunda assotsiatsiyaning maqsadi, ya'ni qay tarzda psixologiyaning fan sifatida rivojlanganligi, a'zolikka huquqi bo'lgan shaxslar bu ishga jalb qilinganligi tavsiflashdan iborat bo'lgan XIX asr oxiri va XX asr boshlarida psixologiya maqomi asosiy masalalardan biri bo'lgan. Ba'zilar psixologiya har doim falsafa tarkibida bo'ladi deb qat'iy turishsa, ba'zilar uni fiziologiya tarkibiga kiritishni uqtirar edi. Psixologiya borasidagi turli qarashlarni 1980 yil boshlarida Prinston psixologi Jeyms Mark Bolduin misolida yaqqol tasvirlash mumkin. U Aleksandr Beynning ikki tomli mashhur psixologiya asarini buyurtma qildi va Bolduinga qarshi chiqdi. Hukumatning rasmiy javobida bu kitob hech qanday ilmiy nufuzga ega emasligi mutaxassislar tomonidan belgilanganligi yozilgan edi Boshqalarni ishontirishning (balki, hatto hukumat ekspertlarini ham) bir yo'li - bu ilmiy maydonda tan olingan ilmiy metodlarni qo'llash va psixologlar birinchi qilgan ishi fiziologlar metodologiyasini o'zlashtirish (masalan, psixofizika va vaqt reaksiyasi) yoki yangi strategiyalar (masalan, psixik testlar va labirintlar)ni yaratishni o'z ichiga oladi. Mazkur maqolaning maqsadi ong va xulq-atvor haqidagi bilim izlanishlarida ilmiy metodologiyaning evolyusiyasini o'rganish hisoblanadi. Men bu bobni Tadqiqot metodologiyasining 4 kategoriyasi asosida shakllantirdim, bularning barchasi XIX asrda o'z ildiziga ega edi. Bu kategoriyalar quyidagilar: Aql o'lchagichi - jezdan yasalgan psixologik o'lchov asbobi; Ichkariga boqib - o'z-o'zini tahlil qilish anketasiva davri; SHaxsiy farqlar bahosi - psixik test o'tkazish tartibi; Xulq-atvorni kuzatish - qiyosiy psixologiya merosi. Mashhur ingliz olimi F.Gal'ton 1884 -1885 yillar davomida bir necha seriyalardan tajribalar o'tkazdi. Bunda 5 dan 80 yoshgacha bo'lgan hoxlovchilar arzimagan haq evaziga laboratoriyada o'z kuchi, reaksiya tezligi; organizmning xislatlarini 17 ko'rsatkich bo'yicha tekshirishlari edi. Bu ko'rsatkichlar qatoriga shuningdek, bo'yi, oqirlik, opkaning triklik siqimi, kalt va musht kuchi, harflarni eslab qolish qobiliyati, ko'rish o'tktrligi, rangni farqlash kabi ko'rsatkichlar ham kiritildi. To'liq dastur bo'yicha hammasi bo'lib 9337 kishi tekshirilib chiqildi. SHunday qilib, eksperiment fanning haqiqiy asosi, poydevori deb qarala boshlandi. Bu haqida Dj. Kettell ham ta'kidlab o'tgan: qachonki asosidan eksperiment va o'lchash, aniqlash tashkil qilar ekan, shundagina psixologiya haqiqiy va aniq fan bo'lishi mumkin. 1890 yilda nashr qilingan ilmiy ishida u 50 turdagi laborotoriya testlarining ro'yxatini keltiradi. Hozirgi kunda ularni testdan ko'ra ko'proq topshiriqlar deb atash to'g'riroq bo'ladi. bu topshiriqlar ...