Psixologiyada shaxsni o'rganishlar nazariyasi

Психологияда шахсни ўрганишлар назарияси Режа: Шахс психологияда ўрганишлар назариясининг ўрни. Шахс муаммосини ўрганишда ўрганишлар назарияси вакилларининг ёндашувлари. Машғулот мақсади: шахснинг ўрганишлар назариялар тўғрисидаги билимларни шакллантириш. Кутилаётган натижалар: Ўрганишлар назариясининг мазмунини талқин қила олади. Ўрганишлар назарияси вакилларининг шахсга доир назарий қарашларини қиёсий тушунтира олади. БИХЕВИОРИЗМНИНГ АСОСИЙ ҒОЯСИ 20-АСРДА АМЕРИКАЛИК ПСИХОЛОГИЯ МАКТАБИНИНГ ҲАҚИҚИЙ ҚИЁФАСИ СИФАТИДА МАЙДОНГА ЧИҚДИ. УНИНГ АСОСЧИСИ ДЖОН УОТСОН (1878-1958) БУ ЙЎНАЛИШНИНГ ҲАҚИҚИЙ ЙЎЛБОШЧИСИ СИФАТИДА ШАКЛЛАНИШИГА САБАБ БЎЛДИ. БИХЕВИО ТУШУНЧАСИ (BEHAVIOR) ИНГЛИЗЧАДАН ТАРЖИМА ҚИЛГАНДА ХУЛҚ-АТВОР ДЕГАН МАЪНОНИ АНГЛАТАДИ. БИХЕВИОРИЗМ ТУШУНЧАСИ ТАРЖИМА ҚИЛГАНДА -ХУЛҚ-АТВОР ПСИХОЛОГИЯСИ МАЪНОСИНИ АНГЛАТАДИ. ТОРНДАЙК ЭФФЕКТИ ЎРГАНИШЛАР НАЗАРИЯСИНИНГ АСОСЧИСИ Э.ТОРНДАЙК ОНГН ФИКРЛАРНИНГ УМУМЛАШМАСИ ТАРЗДА НАМОЁН БЎЛУВЧИ УЛАНИШЛАР ТИЗИМИ ДЕБ ҲИСОБЛАГАН. АҚЛ-ИДРОК ҚАНЧАЛИК ЮҚОРИ БЎЛСА, У ШУНЧАЛИК КЎП АЛОҚА ЎРНАТИШИ МУМКИН. МАШҚ ҚОНУНИНИ ВА ТАЪСИР ҚОНУНИНИ ЎРГАНИШНИНГ ИККИТА АСОСИЙ ҚОНУНИ СИФАТИДА ТАКЛИФ ҚИЛДИ. БИРИНЧИСИГА КЎРА, МУАЙЯН ҲАРАКАТ ҚАНЧАЛИК ТЕЗ-ТЕЗ ТАКРОРЛАНСА, У ШУ ҚАДАР ЧУҚУРРОҚ ОНГГА СИНГИБ КЕТАДИ. ТАЪСИР ҚОНУНИГА КЎРА, АГАР СТИМУЛГА РЕАКЦИЯ РАҒБАТЛАНТИРИЛСА, ОНГДАГИ АЛОҚАЛАР ЯНАДА МУВАФФАҚИЯТЛИ ЎРНАТИЛАДИ. МУҲИМ БИРЛАШМАЛАРНИ ТАСВИРЛАШ УЧУН ТОРНДАЙК БОҒЛИҚЛИК АТАМАСИНИ ИШЛАТГАН: ОБЪЕКТЛАР БИР-БИРИГА ТЕГИШЛИ БЎЛИБ ТУЮЛГАНДА, БОҒЛАНИШ ҲОСИЛ ҚИЛИШ ЕНГИЛ КЕЧАДИ. АГАР ЁДЛАНГАН МАТЕРИАЛ МАЗМУНЛИ БЎЛСА, ЎРГАНИШ ОСОНЛАШАДИ. ТОРНДАЙК ЭФФЕКТИ БИРОН БИР ПРЕДМЕТНИ ЎҚИТИШ БОШҚАСИНИНГ АССИМИЛЯЦИЯСИГА ТАЪСИР ҚИЛАДИМИ ЁКИ ЙЎҚМИ? МАСАЛАН, ҚАДИМГИ ЮНОН КЛАССИКЛАРИНИНГ БИЛИМЛАРИ КЕЛАЖАКДАГИ МУҲАНДИСЛАРНИ ТАЙЁРЛАШДА ЁРДАМ БЕРАДИМИ ЁКИ ЙЎҚЛИГИНИ АНИҚЛАШ УЧУН ЭФФЕКТНИНГ ТАРҚАЛИШИНИ ЭКСПЕРИМЕНТАЛ РАВИШДА ЎРГАНИБ ЧИҚДИ. ИЗЛАНИШЛАРГА КЎРА ИЖОБИЙ ЎЗЛАШТИРИШ ФАҚАТ БИЛИМ СОҲАЛАРИ АЛОҚАДА БЎЛГАН ҲОЛЛАРДА КУЗАТИЛАДИ. БИР ХИЛ ТУРДАГИ ФАОЛИЯТНИ ЎЗЛАШТИРИШ, БОШҚАСИНИ ЭГАЛЛАШИГА ХАЛАҚИТ БЕРИШИ МУМКИН («ПРОАКТИВ ТОРМОЗЛАНИШ), ЯНГИ ЎЗЛАШТИРИЛГАН МАТЕРИАЛ БАЪЗАН АЛЛАҚАЧОН ЎРГАНИЛГАН НАРСАЛАРНИ ЙЎҚ ҚИЛИШИ МУМКИН (РЕТРОАКТИВ ТОРМОЗЛАНИШ). УШБУ ИККИТА ТОРМОЗЛАНИШ АРАЛАШУВНИНГ ХОТИРА НАЗАРИЯСИНИНГ МАВЗУСИДИР. БАЪЗИ БИР МАТЕРИАЛНИ УНУТИШ НАФАҚАТ ВАҚТ ЎТИШИ БИЛАН, БАЛКИ БОШҚА ҲАРАКАТЛАРНИНГ ТАЪСИРИ БИЛАН ҲАМ БОҒЛИҚ. ТОРНДАЙК ЭФФЕКТИ ЭФФЕКТИ ҚОНУНИГА КЎРА МУСТАҲКАМЛАНИШ S ВА R ЎРТАСИДА АНИҚ МУНОСАБАТ БЎЛГАНДА. РАҒБАТЛАНТИРИШ КУТИЛГАН НАТИЖА БЕРГАНЛА МУСТАҲКАМЛАНИШ БЎЛАДИ ВА ИЖОБИЙ ХАРАКТЕР КАСБ ЭТАДИ. ОҒРИҚ, ЖАЗОЛАШ, ОМАДСИЗЛИК, ТАНҚИД, ОГОҲЛАНТИРИШ ЮЗ БЕРГАНДА САЛБИЙ БЎЛАДИ. ИНСОНИНГ ХУЛҚ-АТВОРИ КЎПИНЧА ИЖОБИЙ ҚЎЛЛАБ-ҚУВВАТЛАШГА ЭГА БЎЛГАНДА, БАЪЗАН САЛБИЙ ТАЪСИРЛАРНИНГ КУЧИ СУСАЯДИ. ТОРНДАЙК ТОМОНДАН ТАҚДИМ ЭТИЛГАН ҚОНУНЛАР МАШҚЛАНТИРИШ ҚОНУНИ (ВАЗИЯТ БИЛАН РЕАКЦИЯ ЎРТАСИДА ПРОПОРЦИОНАЛ АЛОҚА БЎЛАДИ, УЛАРНИНГ ТАКРОРЛАНИШ ЧАСТОТАСИ). ТАЙЁРЛИК ҚОНУНИ (ОРГАНИЗМНИНГ НЕРВ ИМПУЛСЛАРИНИ ЎТКАЗИШГА ТАЙЁРЛИГИДАГИ ЎЗГАРИШ МАШҚЛАР БИЛАН БОҒЛИҚ. АССОЦИАТИВ СИЛЖИШ ҚОНУНИ (РЕАКЦИЯДА АЙНИ ДАМДАГИ ВАЗИЯТ БИР ВАҚТНИ ЎЗИДА ҲАРАКАТЛАНУВЧИ БИР НЕЧТА ҚЎЗҒАТУВЧИЛАРДАН БИТТАСИГА ЙЎНАЛГАНЛИГИ). ЭФФЕКТ ҚОНУНИ. УШБУ ҚОНУН БИР ҚАТОР БАҲСЛАРГА САБАБ БЎЛГАН ЙЎНАЛИШГА ЭГА, У ЎЗИДА МОТИВАЦИЯ ОМИЛИНИ ҚАМРАБ ОЛАДИ (БУ СОФ ПСИХОЛОГИК ФАКТОРГА ЭГА) ЭДВАРД ЧЕЙС ТОЛМАН ЭДВАРД ЧЕЙС ТОЛМАН ТАЪЛИМОТИНИНГ АСОСИЙ ҚОИДАЛАРИ «ҲАЙВОНЛАР ВА ОДАМЛАРНИНГ МАҚСАДЛИ ҲАРАКАТИ» (1932) АСАРИДА КЕЛТИРИЛГАН. УШБУ ИЛМИЙ ТУШУНЧА ЙЎНАЛТИРИЛГАН ХУЛҚ ДЕЙИЛАДИ. ТОЛМАННИНГ СЎЗЛАРИГА ...