Sport psixologiyasi fanining metodlari

Sport psixologiyasi fanining metodlari Reja: Kuzatish uslubi. tashkiliy uslub Psixodiagnostika uslubi Empirik uslub Miqdor sifatlarini tahlil qilish uslubi Murabbiylar va jismoniy madaniyat o'qituvchilari pedagogik va murabbiylik faoliyati jarayonida hamda psixologik tadqiqotlar o'tkazishda Sport psixologiyasi fanining asosiy uslublaridan amaliy foydalanish imkoniga ega bo'lish uchun ularni o'zlashtirishlari zarur. Psixologik uslublar o'quvchi va talabalarning ruhiy hayotini xolis tahlil etuvchi tadqiqotlar olib borishni talab qiladi. Bunda turlituman uslublar, shu jumladan, psixik hodisalarni har tomonlama tadqiq va tahlil etishni ta'minlovchi boshqa fanlarning uslublaridan ham foydalanish mumkin. Jismoniy madaniyat o'qituvchisi uchun psixikani tadqiq etish uslublari, eng avvalo, talaba ruhiyatini samaraliroq shakllantirish maqsadida uning shaxsini, individual psixologik xususiyatlarini o'rganish usullari sifatida qaraladi. Psixologiya fanida barcha psixik jarayonlarda, holatlar va shaxsning individual xususiyatlari qanday uslublar yordami bilan o'rganilgan bo'lsa, sport psixologiyasi fanida ham xuddi o'sha uslublardan foydalaniladi. Sportchini obyektiv ravishda tekshirish jarayonida sportchi faoliyatining turli jihatlarini qayd qilib borish va uning paydo bo'lishi, kechishi, ifodalanishi to'g'risida ishonchli ma'lumotlar to'plashga imkon beradi. Jumladan, turli xil muammolarning paydo bo'lishi, uni hal qilish imkoniyatlari to'g'risida o'ylash (gepotiza yaratish), qiyinchiliklardan chekinmasdan maqsadga erishish yo'llari va usullarini tanlash, jahon birinchiligi va olimpiada o'yinlarida ishtirok etish rejalarini tuzish, sportchilarni o'rganishda kuzatish, suhbat, tajriba o'tkazish, sportchi faoliyat mahsulini tahlil qilish, test kabi uslublar keng ko'lamda qo'llaniladi. Sportchini chuqurroq, yanada ko'proq o'rganish uchun o'rni bilan quyidagi uslublardan foydalanish mumkin: Kuzatish uslubi. Bu uslub sport musobaqasi va mashg'ulotlari jarayonida sportchi ruhiy sifatlarini kuzatib borish bilan birga, sportchi psixikasini xarakterlovchi zaruriy materiallarni ko'proq yig'ishdan iborat. Psixologiya fanida kuzatish uslubi: obyektiv (tashqi) hamda subyektiv (ichki) kuzatishdan iborat ikki qismga ajratilib o'rganiladi. Kuzatish davomida quyidagi jarayonlar o'rganiladi: 1) umumiy maqsad va vazifalarni belgilash; 2) kuzatish obyektini tanlash; 3) sportchining qaysi tomonlarini kuzatish haqida maqsad va vazifalarni belgilash; 4) sportchining mashq va musobaqa jarayonida qaysi tomonlarini kuzatish obyektini tanlash; 5) kuzatish subyekti (sinaluvchi sportchi)ni aniqlash; 6) kuzatish muddati (vaqti)ni belgilash; 7) sportchini izchil va muntazam kuzatishga erishish, ya'ni har xil faoliyat turlarida, jumladan, musobaqada, mashq jarayonida, shuningdek, aqliy va jismoniy mehnatga bo'lgan munosabatini kuzatish; 8) individual yoki sport guruhlarini yoppasiga kuzatish; 9) kuzatish mahsulini qayd etib borishda kundalik, suhbat daftari, kuzatish varaqasi, videokamera va magnitofon vositalaridan foydalanish. Sportchi qanchalik aqlli, zakovatli, yetuk bo'lsa, sport mashg'uloti va musobaqa jarayonida muvaffaqiyatga erishish holati shunchalik yengil kechadi. Sportchi o'zining individual jismoniy xususiyatlarini o'zgartirish asosida mantiqiy jihatdan ham jismoniy jihatdan ham ruhiy rivojlanish imkoniyatiga ega. Sportchining bilish jarayoni, individual xususiyatlari, hissiyotlarini o'rganish yo'li o'z-o'zini ichki va tashqi kuzatish orqali amalga oshiriladi. Shu boisdan, kuzatishning har ...