Talabalarda oila - nikoh ustanovkalarning psixologik xususiyatlari

Talabalarda oila - nikoh ustanovkalarning psixologik xususiyatlari Kirish Mavzuning dolzarbligi. Oila, oilaviy munosabatlar, ayniqsa oiladagi ota-onalar bilan farzandlar o'rtasidagi o'zaro munosabatlar insoniyat jamiyati yuzaga kelgan ilk davrlardan buyon, shuningdek, bugungi kunda ham eng dolzarb muammolardan biri bo'lib kelmoqda. O'zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishishi munosabati bilan ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyoti yangi bosqichiga ko'tarildi. Yangi demokratik jamiyatni barpo qilishning muhim omili hisoblangan umuminsoniy va umumbashariy qadriyatlarga hamda milliy an'analar rivojiga keng imkoniyatlar ochib berildi. Prezidentimiz I.A.Karimovni oila masalalariga bag'ishlangan ma'ruzalarida oila mustahkamligini ta'minlovchi ijtimoiy-ma'naviy omillarga katta e'tibor berayotganliklari hammaga ma'lum. Ayniqsa, yurtboshimizning oila tarbiya o'chog'i ekanligiga oid fikrlari biz uchun alohida ahamiyatga egadir: Oila xaqida gapirar ekanmiz, avvalambor, oila hayotning abadiyligini, avlodlarning davomiyligini ta'minlaydigan, muqaddas urf-odatlarimizni saqlaydigan, shu bilan birga, kelajak nasllar qanday inson bo'lib etishishiga bevosita ta'sir ko'rsatadigan tarbiya o'chog'i ekanini tan olishimiz kerak4. Mustaqillik sharofati bilan mamlakatimizdagi murakkab ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy muammolarni hal qilish bilan birga millatning o'ziga xosligi, betakror fazilatlarning asosi bo'lgan madaniy va tarixiy qadriyatlarni tiklash jarayonida xalq ta'limi tizimining tutgan o'rni beqiyosdir. Har qaysi millatning o'ziga xos ma'naviyatini shakllantirish va yuksaltirishda, hech shubhasiz, oilaning o'rni va ta'siri beqiyosdir. CHunki insonning eng sof va pokiza tuyg'ulari, ilk hayotiy tushuncha va taavvurlari birinchi galda oila bag'rida shakkllanadi. Bolaning xarakterini, tabiati va dunyoqarashini belgilaydigan ma'naviy mezon va qarashlar-yaxshilik va ezgulik, olijanoblik va mehr-oqibat, or-nomus va andisha kabi muqaddas tushunchalarning poydevori oila sharoitida qaror topishi tabiiydir7. Mustaqillikka erishgach 1997 yildan boshlab yillarga maqom berilishi, ularning oila, inson, ijtimoiy muhit ahamiyatiga bog'lanishi, shular bilan bog'liq ravishda davlat miqyosida qator qarorlarning qabul qilinishi va ularni bajarish bo'rtasida ko'plab tadbirlar amalga oshirilayotganligining o'zi Respublikamizda oilalar mustahkamligini ta'minlash, oilalararo ijobiy psixologik iqlim bo'lishiga erishish, oilalarda shaxslararo, avlodlararo, millatlararo munosabatlarni maqsadga muvofiq bo'lishligi masalalariga alohida e'tibor berilayotganligidan dalolat beradi. Muammoning o'rganilganlik darajasi: Respublikada oila masalalariga nafaqat ijtimoiy-siyosiy jamoatchilik, balki keng ilmiy jamoatchilik e'tiborining ham yanada kuchaytirilishiga asos bo'ldi. SHaxslararo munosabatlar, ulardagi psixologik va etnopsixologik iliq muhit muammosiga taalluqli adabiyotlarni tahlil qilish shuni ko'rsatadiki, ta'lim-tarbiya jarayoni bir necha asrlar davomida buyuk allomalarning diqqat markazida turgan. CHunonchi, SHarq mutafakkirlaridan Muhammad Ibn Muso Al-Xorazmiy (783-850), Abu Nasr Forobiy (870-950), Abu Rayhon Beruniy (973-1048), Abu Ali ibn Sino (980-1037), Alisher Navoiy (1441-1501), Abdulla Avloniy (1878-1934) va boshqalar oilada bolalarni tarbiyalash muammosiga o'zlarining diqqat-e'tiborini qaratganlar va o'zlaridan keyingi, ya'ni bugungi kun avlodlariga qoldirganlar. Sobiq ittifoq psixologlaridan A.K.Bayburin, YU.V.Bromley, L.Levi-Bryulь va boshqalar tomonidan ham oilada bola tarbiyasi va milliy xususiyatlarning shakllanishini o'rganish bo'yicha tadqiqot ishlari olib borilgan. Lekin, o'smirlarning milliy xarakter xususiyatlari bo'yicha olib borilgan tadqiqot ...