Bilish jarayonlari haqida ta'limotlar, oliy tafakkurning 3 turi

Mavzu: Bilish jarayonlari haqida ta'limotlar oliy tafakkurning 3 turi mavjudligi; fikirlovchi, mantiqiy, diskursiv tafakkur. Reja: Bilish jarayonlari haqida ma'lumotlar. Hissiyot haqida ta'limotlar. O'rta asrlarda Markaziy Osiyo mutafakkirlarining psixologik qarashlari. Ruhiy jaroyonlar haqida metodikalar. Ruhiy jarayonlar: Idrok Sezgi Xotira Diqqat hissiyot - iroda doirasi Tafakkur Intellekt Ong IDROK - sezgi organlariga ta'sir etayotgan predmet va hodisalarni yaxlit holda, butunligicha ongda aks ettirilishi Idrok turlari - Ko'rish - Eshitish - Hid bilish - Ta'm bilish - Taktil Idrok xususiyatlari - Idrokning predmetliligi - Idrokning anglanganligi - Idrokning konstantligi - Ma'lum tartibda tuzilganligi - Idrokning yaxlitligi Tekshiriluvchi qaramagan holda turli shakildagi temir yoki kardondan figuralar uning qo'liga tutqaziladi. Tekshiriluvchi bu figurani qog'ozga tasvirlashi kerak. Bunda taktil idrok tekshiriladi. Odatda asab tizimining buzilishi, aql pastlikda past ko'rsatgichlar aniqlanadi. Xotira - hayotiy tajribani esda olib qolish, esda saqlash, esga tushurish jarayoni. Xotira turlari: Eslab qolish muddatiga ko'ra: 1. qisqa 2. uzoq muddatli 3. operativ Ruhiy faollikning xarakteriga ko'ra: 1. Kinestetik 2. obrazli 3. hissiy 4. verbal - Faoliyat maqsadi xarakteriga ko'ra: 1. Ixtiyoriy 2. Ixtiyorsiz Veksler shkalasi bo'yicha vizual reproduksiyani tekshirish. Tekshiriluvchi yuqoridagi geometrik figuralar ko'rsatilgandan keyin ( ekspozitsiya vaqti - 10 sek) qog'ozga tushurish kerak. Tekshirish natijasi bir figuraning to'liqligi va aniqligi asosida baholanadi. Biror bir chiziq, nuqtaning tasvirlanmasligi , figuralar uning o'zgartirilishi xotira susayishining boshlang'ich belgisi hisoblanadi. Diqqat - ruhiy faoliyatning yo'naltirilishi va shaxs uchun muhim obyekt ustida to'planishi Diqqat turlari: Ixtiyoriy Ixtiyorsiz Diqqat xususiyatlari: Diqqat barqarorligi Diqqatning bo'linishi Diqqatning ko'chishi Diqqatning chalg'ishi Shulte tablitsasi yordamida diqqat ko'chishini tekshirish mumkin Tafakkur - voqealikni analiz va sintez qilish, uni bil vosita va umumlashtirib aks ettirishdan iborat jarayon. Tafakkur turlari: Ko'rgazmali harakat Ko'rgazmali obraz Mavhum Tafakkur shakillari: Tushuncha Xukm Xulosa Tafakkur jarayonlari: Analiz Sintez Taqqoslash Umumlashtirish Konkretizatsiya Abstraksiya Tafakkurnipsixologik tekshirish usullari: Piktogramma (Luriya metodi) - tekshiriluvchiga konkret va abstrakt mazmundagi tushunchalar beriladi, tekshiriluvchi so'z ishlatmagan holda rasimlardan bu tushunchalarni ifoda etishi lozim. Masalan: Qalb Bayram Jasorat Vatan Cheksizlik Ayriliq Xordiq sayohat Azob Kashfiyot Yorug'lik Rohatlanish Cheksizlik xordiq ...