Ekspert savollarini aniq ifoda etishning umumiy talablari

Ekspert savollarini aniq ifoda etishning umumiy talablari Reja 1. Sud psixologik ekspertizaga doir savollar turkumi. 2. Daliliy ma'lumotlarning manbalari va ularni yig'ish qoidalari. 3. Ekspertiza natijalarini rasmiylashtirish va uch bosqichli amalga oshirilishi. Sud-psixologgik ekspertizasi sohasi rivojlanishining ho-zirgi davirida ushbu doiradagi savollar turkumiga quyi-dagilar kiradi: 1. Asab-psixik zararni boshidan o'tkazgan va psixik kasallik alomatlariga ega bo'lgan ekspertlanuvchi shaxening individal-psixologik xususiyatlari va bu xususiyatlarning tergovchi va sudyani qiziqtirayotgan davrdagi ekspertla-nuvchining xulqiga ta'sirini aniqlashni belgilash. Umumiy ko'rinishdagi ekspertlarga ko'yiladigan savol mana shunday ta'riflanishi mumkin: ekspertlanuvchi individual-psixologik xususiyatlarga egami yoki yo'qmi? (aynan qaysi xususiyatlarga tergovchi yoki sudni qiziqtirishni aytilishi shart); qanday sharoitlarda? (nuqtai nazar) ko'rsatilishi kerak, ular ekspertlanuvchining xulqiga ta'sir ko'rsatishi ehtimoli mavjud (aynan qaysilari ko'rsatilishi kerak). Faqat shundagina savolga aniq javob olish imkoiiyati. vujudga keladi. Yopiq yoki tarqoq holda aniq qo'yilmagan savol ekspertlarni ashyoviy dalillar asosida javob berish imkoniya-tini yo'qqa chiqaradi. Berilayotgan savol mohiyatida ijtimoiy psixologik muhitni aniqlash, psixologik mantiqiy, ijodiy, favqulodtsalik mavjudligi tufayli zaruriyatdir. Mushohadalar,- mulohazalar mohiyati shundan iboratdir, shaxsning individal psixologik xususiyati, uning faqatgina qandaydir bir malum vaziyatida, zarur bo'lsa aniq bir harakatida ko'rinadi. Ularni ko'rsatmasdan turib, ekspertlar o'z bilimlarini bugunlay, gula qo'llash imkoniyatiga ega bo'la olmaydilar. Chunki o'zaro fikr almashishi ishonch negizida ko'rilmas ekan, kutilgan natijaga erishib bo'lmaydi. 2. Psixik kasallik alomatlari bo'lgan va nevropsixik asoratlarni boshidan o'tkazgan shaxslarda sud va tergovchini qiziqtirgai vaziyatidagi ortiqcha his-hayajonga berilishining qandayligini belgilash. Tergovchi sud jarayoonidagi his-hayajonli holatni jinoyat subyektining o'z xatgi-harakatlari ahamiyatini tushuna bilishi va ularni boshqara olish qobiliyatiga ta'sir ko'rsatgan bo'lishi mumkin, degan faraz paydo bo'lganida, sud-psixologik eksper-tizasini tayinlash zaruriyati tug'iladi. Savol shunday ifoda qilinishi mumkin: ayblanuvchi unga qo'yilayotgan ayblarni amalga oshirayotgan vaqtda, uning xulqiga katta ta'sir ko'rsatish imkoniyatiga ega bo'lgan fiziologik affektga yoki boshqa janjal sharoiti bilan bog'liq holatlar tayziqida bo'lganmi? Affektiv xarakterga ega bo'lmagan, ortiqcha his-hayajonga berilish sharoitining xususiyatini ko'rsatib o'tish zarur. O'zbekiston Respublikasi jinoiy protsessual kodeksini 172-moddasiga muvofiq ravishda bunday his-hayajonlarning etarli chuqur ta'siri, shuningdek, fiziologik affekt holati, sud tomonidan kuchli psixik his-hayajonlanishining takidlanishi uchun xizmat qiladi. 3. Psixik rivojlanish jihatydan orqada qolishi alomat-lariga ega bo'lgan, voyaga yetmagan ayblanuvchilarning o'z xarakterlari ahamiyatini bugunlay anglay olish va qay miqdorda ular tomonidan bu harakatlarni boshqara olishi qobiliyatini aniqlashni belgilash. Ekspertlarga beriladigan savollar umumiy ko'rinishda shunday bo'lishi kerak. Voyaga yetmaganlarning psixik rivojlani-shida orqada qolishi mumkinmi, agarda shunday bo'lsa, ular nimalarda ko'rinadi va ular nimalarga bog'liq? Agar bunday belgilar bo'lsa unda o'z xatti-harakatlarini to'liq bilish imkoniyati mavjudmi va aniq vaziyatda o'zini qay darajada boshqarishi mumkin. Oxirgi tafsilot aqidaviy jihatidan muhim ahamiyatta ega bo'lib, ...