Mehnat psixologiyasi (Inson va mashina hamkorligi)

Reja: Inson va mashina hamkorligi. Ishlab chiqarish jarayonida operator ishining obyektlari. Mehnat faoliyatida operatorning vazifalari. Operator faoliyatining psixologik tuzilishi. Inson va mashina sistemasida axborot almashish. Mashina xossasining ishchi faoliyatiga ta'sir etishi. Inson va mashina hamkorligining tuzilishi materialga ishlov berishda mumkin bo'lgan harakat usullarini tanlash yo'li bilan faoliyatning obyektiv vazifasini fikran aniqlash yoki ishlov berish texnologiyasida aytilganlarni xotirada qayta tiklash, harakatlar tartibi haqida bir fikrga kelish hamda ularning natijalarini oldindan bilish va boshqalar. Inson mehnat jaraenida mehnatkash tushunchasi tarkibiga kiradigan har xil xususiyatlarni namoish qilishi mumkin. U kollektivning oddiy azosi yoki peshkadami, shogird, mustaqil ishchi yoki ishlab chiqarish, rahbari bo'lishi mumkin. o'zi boshqaraetgan mashina bilan hamkorlik qilib operator bo'lib koladi. mehnat faoliyatida operator ishning bosh obyektlari-u uzgartiradigan material (xom-ashe, yarim fabrikat, buyum yoki boshqa materiallar) mashina ( stanok,agregat yoki texnologik qurilma) ning texnik holati hamda ish rejimidir. Bunda operatorning vazifasi kuyidagilardan iborat bo'ladi: 1) materialning xususiyatlarini bilish, hamda uni ishlash tajribasi asosida to'g'ri va aniq baholash. 2) mashina konstruksiyasini bilim asosida tekshirib ko'rish, ishlashni kuzatish va tekshirish yo'li bilan uning ishga tayergarligini aniqlash. 3) mashinani boshqarish malaka va boshqarish o'quvi erdamida ishlashga mos texnik rejimini urnatish. Mazkur rejimlardan chetlashishni o'z vaqtida paykash va barxam berish maqsadida mashinaning ishla protsessini kuzatish. Vazifalarni bajarishda operator faliyatining kerakli sturkturasi asosan quyidagi harakat va operatsiyalardan iborat. a) materialni qayta ishlashda mumkin bo'lgan harakat usullarini tanlash yo'li bilan faoliyatning obyektiv vazifasini fikran aniqlash yoki ishlov berish texnologiyasida aytilganlarni xotirada qayta tiklash. b) xarakaitlar tartibi haqida bir fikrga kelish, hamda ularning natijalarini oldindan bilish. v) mashina ishlashining borishi haqida axborot signallarini idrok etish. Eng jiddiylarini tanlash, ularni ahamiyatini taqqoslash va baholash. g) mashinaning ishlash rejimini sozlash va mashinaga komanda axborotlarini berish va ayni chokda mashinani boshqaruvchi ta'sirning natijalarini kuzatish bo'yicha karorlarni ishlab chiqish. tashqi muhit, operator va mashina o'rtasidagi axborot almashinish. Birok, bu hamkorlikning operatorga bo'lgan asab psixik yukining, uning emmotsional sohasiga ta'sirining aqliy qobiliyati, bilimi, malaka va ko'nikmasiga qo'yiladigan talablar xususiyatlari u tomondan katta ishlanadigan materiallarning xususiyatiga, rejimlarning murakkabligi, quvvati, harakatchanligi, eskirganligi, chidamliligi va mashinaning boshqariluvchanligi, shuningdek ishlab chikaraetgan materialar va mashinaning ish rejimidagi o'zgarishning borishi haqida signal beruvchi indekatorlarning etarli va aniq ishlashiga bog'liq. Operator tomomnidan mashina vositasida ishlov berilaetgan material oddiy va murakkab xavfsiz va xavfsizli, oson va qiyin uzgaruvchan bo'lishi mumkin. Uning xossalari va uzgartirishning sermehnatliligiga ko'ra operatorning ishi oson va qiyin bo'lishi mumkin. Material kanchaliy murakkab bulsa, operator uning xususiyatlarini shunchalik bilishi talab kilinadi, uning harakati shunchalik xilma - xil bo'ladi, shunchalik ...