Psixologik qiyofaning ma'naviy madaniyatda namoyon bo'lishi

Psixologik qiyofaning ma'naviy madaniyatda namoyon bo'lishi Reja: Milliy psixologik qiyofa va badiiy adabiyot. Milliy psixologik qiyofa va uning milliy madaniyatga ta'siri. Milliy psixologik qiyofaning shakllanishida makol va matallarni o'rni. Milliy psixologik qiyofaning xususiyatlarini ularning obyektiv jihatdan namoyon bo'lishi orqali o'rganish mumkin. g'arb faylasuflari asarlarida u yoki bu xalqka xos psixologik xususiyatlarni o'rganish, avvalo, ularning ma'naviy ijodiyotini tahlil qilishdan boshlanadi deb ko'rsatilgan. Chunki xalq o'z tarixini, turmush tarzini, orzu - istaklarini moddiy va ma'naviy namunalarida aks ettirib kelgan. Milliy psixologik qiyofaning turli-tuman tomonlari tekshiruvchi uchun bir qarashda qandaydir faxmlab tushunib olishi qiyin bo'lgan vokelikdek bo'lib ko'rinishi mumkin. Bu albatta yuzaki qarashda masalaning mohiyatiga chuqur kirishishmasdan vujudga keladigan tushuncha. Aslida milliy psixologik qiyofa moddiy jihatdan kuzga tashlanib turadigan xarakterga ega bo'lib, fakat madaniyatning turli-tuman farmonlarini o'rganish orqali uni faxmlab olish mumkin. Milliy san'at va adabiy asarlarda kishilarning vokelikning o'ziga xos idrok qilishi natijasida hosil bo'lgan tasavvurlari, tuyg'ulari tab va didlari, fikrlashlari, maishiy turmushi, xarakter va temperamentlari aks etadi. Milliy psixologik qiyofa ayniqsa xalq og'zaki ijodiyoti-doston va ertaklarda, makol va matallarda, musiqa, kushik va rakslarda tula namoyon bo'ladi. O'zbek xalqi Guro'g'li, Alpomish, Toxir, Tumaris, Shirok va Xuja Nasriddin obrazlarida o'z ma'naviy fazilatini, kuch-kudratini, orzu istagini, aql-zakovatini mujassamlashtirgan. Milliy zaminda yaratilgan bu kaxramonlar, bu millat va xalq vakillari ongi, kalbiga chuqur borib, unga psixologik jihatdan ta'sir kursatadi. Yosh avlod bu kaxramonlarga o'xshashlikka, ulardan namuna olishlikka, ular kilgan kaxramonliklarni takrorlashga harakat kiladilar. Nechoglik sabot bor yovkur Shirokda, yer yigitov tupga kuksin bosar jim Raximov ganimga tashlagan chogda, Alpomish shiddatin paykamagan kim?!. deb yozadi bu to'g'rida Abdulla Oripov Genetika sherida. Adabiyot va san'at asarlardagi milliy obrazlar psixologik qiyofani o'rganish uchun zarur bo'lgan asosiy manbalar hisoblanadi. Kimki Furqatva Oybek asarlarini chinakam urganar ekan-deb yozadi N. Jandildik-suzsiy u o'zbek xarakteriga, kim Abay va Avezov asarlarini chuqur singdirsa, kozok xarakteriga duch keladi. Mashxur yozuvchilar, bastakorlar, muykalam soxiblari xalq hayotini yaqin bilganliklari uchun xam xalq hayotini tasvirlovchi ajoyib obrazlarni yaratganlar. Zero jahon madaniyatining nodir asarlari doimo o'z milliy zaminga ega bo'ladi. F.Kuchelmanning yozishicha, Turgenev rus xalqining o'ziga xos xususiyatlarini, ularning slavyanlarga xos emotsionalligi bilan ajoyib tarzda, to'g'ri tasvirlay olganligini kursatgan edi. Ijtimoiy-tarixiy, sotsial-iqtisodiy, tabiiy geografik shart-sharoitlar dastlab kishilarning tuyg'ularida, tab va didlarida, fikr va xarakterlarida, yani ularning psixologik qiyofalarida aks etib undan keyin psixologik qiyofa orqali milliy madaniyatning o'ziga xos xususiyatlarida nakkshlanib koladi. Shuning uchun xam milliy madaniyatda shu xalqning tabiat go'zalliklarini qanday idrok etishi, sotsial tartiblari, uning tarixiy taraqqiyotining turli davrlaridagi tuyg'u va istaklari, mushoxada qilish usuli va ...