Psixologiya fanining dolzarb vazifalari va predmeti

Psixologiya fanining dolzarb vazifalari va predmeti Reja: 1. Psixologiya fanining predmeti 2. Psixologiyaning fan sifatida rivojalanishi 3. Psixik hodisalar va ularning shakllari 4. Psixologik nazariyalarning yo'nalishlari 5. hozirgi zamon psixologiya fani va uning fanlar sistemasida tutgan o'rni 1. Psixologiya fanining predmeti. Xar bir fan boshqa fanlardan o'z predmeti bilan farq qiladi. boshqa fanlardan farqli ravishda, psixologiya fanining predmeti, u bahs yurituvchi hodisalarning o'ziga xos xususiyatlarini aniqlash va tushunish qiyinrok. Buning sababi psixik hodisalarning uzgaruvchanligi, odamni kurshab turgan tashqi olamdagi hodisalardan farq qilishida. Psixologiyaning predmeti psixika deb atalmish turli hodisalar (idrok, xotira, tafakkur, iroda va huquq) b u lib, ular vokelikdagi haqiqiy hodisa va fanlarga qarama-qarshi kuyib kelingan. Psixologiyaning predmeti bo'lgan munosabat uning nomida aks ettirilgan. «Psixologiya» s u zi ikki (grekcha s u z «psyuxe» «jon, rux», «logos» «ta'limot») birikmasidan iborat bo'lib, «rux, jon» haqidagi ta'limot degan manoni anglatadi. Psixik hodisalarning barchasi «psixika», «odam psixikasi», «kishining ichki dunyosi», «ruhiy hayoti» kabi nomlar bilan ataladi. Psixologiya rivojlanish tarixida psixologik bilimlarning tuplanishi ikki yo'nalishda amalga oshgan: 1. hayotiy psixologiyaning rivojlanishi; 2. Ilmiy psixologiyaning rivojlanishi. Psixik jarayonlar, psixik xususiyatlar, psixik holatlar haqidagi bilimlar xali yuzaga kelmagan juda kadim zamonlardayok hayotiy tajriba asosida yuzaga kelgan. Bu bilimlar turli amaliy faoliyat, hamkorlik, o'zaro munosabatlar jarayonida shakllanib avloddan-avlodga utib, tilda, xalq ijodiyotida, makollarda, san'at asarlarida o'z ifodasini topgan. Masalan, odam xotira jarayonlari haqida ilmiy bilimga ega bulmasa xam biror matnni takror-takror o'qishi uni yaxshi esga olib qolishga yordam berishini bilgan. Bunday bilimlar keng tarkalgan b u lib, ular atrofidagi odamlarning xulk-atvorini tushunishda, kishi o'z faoliyatini tashqi olamga, vokelikka to'g'ri, mos tashkil qilishga xizmat kilgan. Ammo psixologiyadagi hayotiy bilimlarning xammasini ostida xakikat, qonuniyat yotadi deb b u lmaydi. Ikkinchidan k u pchilik hayotiy bilimlardan turli kasblarga doir amaliy faoliyatda (pedagogika, tibbiyot, ishlab chiqarishda) foydalanib bulmaydi. Bu sohalarda obyektiv va ishonchli bilimlar talab kilinadi. Bunday bilimlar ilmiy bilimlardir. Ilmiy psixologiya hayotdagi psixik faktlarni miqdor (reaksiya tezligi, xotira xajmi, diqqatning ku lami va x.k.) va sifat jihatdan (idrokning konstantligi, tafakkurning mustaqilligi, xotiraning anglanganligi va x.k.) o'rganadi. Ilmiy psixologiya psixik faktlarni o'rganish va ularni tasvirlash bilan cheklanib kola olmaydi. Ilmiy bilish hodisalarni tasvirlashdan ularni tushuntirib berishga utishni talab qiladi. Buning uchun urganilayotgan psixik hodisa kaysi qonuniyatga buysunishini aniqlash va o'rganish lozim. Chunki barcha psixik hodisalar doimo va bir xil tarzda yuzaga chikmaydi. Bu hodisalar yuzaga chiqishi malum qonuniyatlarga bog'liq. Shu sababli bazi xatti-harakat shakllari, odatlar kishining hayotga moslashishiga yordam bersa, boshqalari sharoit uzgarganda uzining maqsadga muvofikligini y ukotadi va xatti-harakatning ...