Shaxs taraqqiyotining yoshga bog'liq xususiyatlari. O'spirinlik va yetuklik davri psixologiyasi

Shaxs taraqqiyotining yoshga bog'liq xususiyatlari. o'spirinlik va yetuklik davri psixologiyasi Reja: Shaxs taraqqiyotidagi ijtimoiy va genotipik omillar. Shaxs taraqqiyotini davrlarga bo'lish. O'smirlik va o'spirinlik davrlarida shaxs ijtimoiyilashuvining o'ziga xosligi. Yoshlardagi attraktsiya va yuksak his-tuyg'ular. SHaxs individual taraqqiyotining muhim omillaridan biri uning yoshiga bog'liq bo'lgan xususiyatlaridir. CHunki xar bir yosh o'zining rivojlanish omillariga, qonuniyatlariga, yangiliklariga va o'zgarishlariga e'ga bo'lib, ular shaxsning xarakteri, temperamenti, iktidorli, bilim jarayonlariga bevosita ta'sirini o'tkazadi. YOsh taraqqiyoti davrlarining xam sifat, xam miqdor o'zgarishlariga e'ga bo'lgan ko'rsatkichlar bor. Xar bir bosqichda shaxsning fazosiga e'rishadi. Ms: olamni sensar jihatdan bilish yetuklik fazosi 18-25 yosh, inteletual ijobiy yetuklik-35 yoshlarda, shaxsning yetukligi 50-60 yoshlarda e'ng yuqori nuqtasiga e'rishadi. Ammo jismoniy yetuklik qayta boshlaydi. YOsh taraqqiyot davrining yana bir o'ziga xosligi shundaki, xar bir yoshda biror funksiyalarning rivojlanishi boshqa bir funksiyalarning susayishi hisobiga ruy beradi. Psixologiyaning maxsus tarmogi hisoblanmish yosh davrlari psixologiyasining e'ng asosiy muammolaridan biri shuki, inson psixik tarkkiyotida xar qanday omillar-genetik- tugma va orttirilgan-ijtimoiy omillar roli etakchi e'kanligi masalasidir. Bu muammolar utsida bosh kotirgan olimlar (L. Vjgotskiy, J. Piaje, S.Rubinshteyn, A.Leontev va b.) ikkala omil rolini xam inkor qilmagan holda ijtimoiy muhitning etakchi ta'siri to'g'ri sidagi fikrni baravar yoklaganlar. Negaki inson dunyoga kelgandan so'ng uni o'rab olgan muhitning roli katta (maxala, oila, maktab, kasbi va x.). shu boyisdan xam mutsaqillikning birinchi yillaridanok «sog'lom avlod uchun» shiorining utsiga tashlanishi, anashu bolalar tarbiyasiga ta'sir e'tuvchi ijtimoiy ta'sirni ularni yanada sog'lomlashtirish borasidagi davlatimiz Prezidenti boshlab bergan datslabki kadam e'di. 2-savol. SHaxs taraqqiyotining davrlarga bo'linishi. SHaxs taraqqiyotini davrlarga bo'lish bo'yicha ko'p olimlar bosh kotirib, o'zlarining taqliflarini va sxemalarini kiritganlar. Ammo davrlar utishi bilan bu sxemalar o'zgarib to'rgan, negaki, vaqt utishi, davrlar utishi, avlodlar utishi bilan yosh davrlarda xam bir muncha o'zgarishlar paydo bo'ladi. Davrlarga bo'lishga qaratilgan klassifikatsiyaning o'zi 2 xil bo'ladi: Jo'z'iy-ya'ni davrlar ichidagi davrlar Umumiy-inson umrining barcha bosqichlarini o'z ichiga olgan. J.Piajen intelektning rivojlanishini 3 bosqichga bo'ladi. Sensomotor-(0-2 yosh) bunda asosan 6 bosqich farqlanadi; Kankret operatsiyalarni bajarishga tayyorlash va uni tashkil e'tish bosqichi. (3-11 yosh); Formal operatsiyalar bosqichi (12-15 yosh) mukamal fikrlash davri. taraqqiyotni yosh davrlarga bo'lishning o'ziga xos klassifikatsiyalari xam bor. Ms: E'. E'rikson shaxs «Men»ning rivojlanish bosqichlarini ajratgan va xar birida xam ijobiy, xam salbiy jihatlarni ajratgan. 1-bosqich (ishonch-ishonchsizlik)- bu hayotning 1-chi yili. 2-bosqich (mutsaqillik va kat'iyatsizlik)-2-3 yoshlar. 3-bosqich (tadbirkorlik va gunox xisi)-4-5 yoshlar. 4-bosqich (chakkonlik va yetishmovchilik)-6-11 yosh 5-bosqich (shaxs identifikatsiyasi va rollarning chalkashligi)-12-18 yosh 6-bosqich (yaqin lik va yolgizlik)-yetuklikning boshlanishi. 7-bosqich (umuminsoniylik va o'ziga berilish)-yetuklik davri 8-bosqich (yaxlitlik va ...