Shaxsning hissiy-irodaviy jabhalari

Shaxsning hissiy-irodaviy jabhalari Hissiyot borliqqa, turmushga, shaxslararo munosabatga nisbatan shaxsni subyektiv kechinmalarining aks ettirilishidir. Shaxs ti-rik mavjudod bo'lishi bilan birga jamiyat azosi hamdir, shuning-dek, yakkahol (individual) inson sifatida tevarak-atrofdagi narsalar va hodisalarga nisbatan munosabatlarini xolisona (obyektiv) aks ettiradi, inikos qiladi. Hissiyot tug'risida umumiy tushuncha Hissiyot tushunchasi kundalik turmushda va ilmiy psixologik manbalarda har xil mano-Da qo'llaniladi. Jumladan, hissiyot o'rnida sezgilar, anglanilmagan mayllar, anglanilmagan xohishlar, tilaklar, maqsadlar, talablar tushunchalardan foydalaniladi. Jahon psixologiyasida «hissiyot» bilan «emotsiya» terminlari (ay-niqsa, chet mamlakatlarda) bir xil manoda ishlatiladi, lekin ular-ni aynan bir xil holat deb tushunish mumkin emas. Bunday nuqson ommabop adabiyotlarda, chet ellarda chop etilgan darsliklarda aksa-riyat hollarda uchraydi. Odatda, tashqi alomatlari yaqqol namoyon bo'la-digan his-tuyg'ularni ichki kechinmalarda ifodalanishdan iborat psixik jarayon yuzaga kelishining aniq shaklini emotsiya deb atash maqsadga muvofiq. Odam bilan hayvon emotsiyalari o'zlarining mohiyati, tuzilishi, ta'sir-chanligi, jadalligi, sifati, shakli bilan keskin tafovutlanadi. Emo-tsiyalar tashqi ko'rinishga xosligi bilan, muvaqqat xususiyatga ega ekanligi bilan hissiyotdan farqlanadi. Shuni aytib o'tish joizki, hissiyot hayvonot olamiga xos kechinma emas, u aql-zakovat subyekti sanalmish hazrati insongagina xos, xolos, chunki empatik (hamdard-lik) his-tuyg'ular shaxsning mukammallik bosqichiga ko'tarilishiga kafolat negizidir. Hissiyotning o'ziga xosligi Hissiyotda shaxs psixikasining o'ziga xos jabhalari, inson faoliyatining ayrim jihatlari sifatida harakatdagi, tevarak-atrofda-gi voqelikni odam bosh miyasida turli-tuman shaklda ichdan aks etti-riladi. Shuning uchun hissiyot borliqda sodir bo'layotgan narsa va hodisalar yuzasidan shaxs uchun ahamiyatli, qadr-qiymatli alomatla-ri tuyg'usidan darak beruvchi signallar sistemasi tarzida talqin qilinadi Hissiyotning ijobiy va salbiy sifatlaridan tashqari, uning ikkiyoklamalik (yunoncha atrgp ikkiyoqlama vazifa, lotincha ua1epNa «kuch» degan mano anglatib keladi) va noaniklikdan iborat asosiy xislatlari mavjuddir. Bu ruhiy holatlarda shaxsda ikkilanish hol-lari, noaniqtushunish munosabatlari aks etadi, lekin rohatlanish bilan qanoatlanmaslik hislarini bir-biriga qo'shish mumkin emas. Shaxsning emotsional dunyosi uzluksiz tarzdagi ziddiyatlar, nizo-lar va ularning hal qilinishi, oldining olinishini aks ettirish-dan iborat jarayonlar majmuasidir. Asosan ijobiy, salbiy va ik-kiyoklama hissiyotni keltirib chiqaradigan omillardir. 1) shaxs bilan muhit o'rtasidagi (tabiiy muhit, ijtimo-iy muhit orasidagi) har xil mazmun hamda shakldagi munosabatlar; 2) tana a'zolari, ichki organizm tarkiblari muhitidagi munosabatlarning nisbiy muvozanati o'zgarib turishi; 3) favquloddagi vazi-yatlar tufayli yuzaga keladigan har xil kechinmalar va boshqalar. Shaxsdagi turli hissiy holatlar Hissiy ton (tus). Hissiyot aksariyat hollarda faqat emotsional tus sifatida ruhiy jarayonning o'ziga xos sifat (sifatiy) jihati tariqasida vujudga keladi. Kayfiyat. Shaxsning xatti-harakatlariga va ayrim ruhiy jarayon-lariga muayyan vaqt davomida tus berib turuvchi emotsional holat kay-fiyat deb ataladi. Shaxsning hayoti va faoliyati davomida shodonlik, hazilkashlik, umidsizlik, juratsizlik, zerikishlik, qayg'urishlik singari his-tuyg'ular uning ruhiy holatini umumiy tizimiga ayla-nadi. Ushbu ...