Psixalogiya fanining taraqqiyot tarixi

PSIXOLOGIYA FANINING TARAQQIYOT TARIXI REJA: Psixologiya fanining taraqqiyot tarixi va rivojlanish bosqichlari. Psixologiya fanining yirik ilmiy yo'nalishlari va maktablari (biologik,evolyutsion,gnetik,bixeviorazim,kognitiv,ijtimoiy-madaniyat). O'zbekistonda psixologiya fanining rivojlanish tarixi. Zamonaviy psixologik tadqiqotlarning ustuvor yo'nalishlari,ularda to'plangan bilimlarning amalyotda qo'lanilishi. Psixologiya fanining taraqqiyot tarixi va rivojlanish bosqichlari. Shunday qilib,psixologiya predmetini toliq bayon etish psixologiya fanining o'zini ko'rib chiqishni taqazo etadi Psixologiya haqidagi fikirlar qadim zamonlardan beri mavjuddir. Ilk davrlarda psixologik xusisiyatlarni jonning ishi deb tushintirilgan.Joning o'zi esa odam tanasidagi maxsus ikkilamchi jisim deb qaralgan. Bunday tasavvurlar «animizm» deb ataadi. Animizm so'zi - anima «jon» degan ma'noni anglatadi.Jon o'z mohiyatiga ko'ra olovsimon uchqundan ekanligi Geraklit tomonidan, yoki olovsimon atomdan iboratligi Demokrit tamonida takidlangan. Psixologiyaning fan sifatida yuzaga kelishi bosqichlari quydagi jadvalda o'z aksini topgan 2-bosqich Psixologiya ong haqidagi fan sifatida. 1- bosqich Psixologiya jon haqidagi fan XVII asrda tabiy fanlar rivojlanishi bilan boshlanadi. Fikirlash, xoxlash, his qilish qobilyatini ong deb atashgan. O'z-o'zini kuzatish asosiy metodhisoblangan Psixologiya - ruhni o'rganadigan fan (mill.avv.6 asr-16milodiy). Qalbni mavjudligi tufayli har doim hayotdagi tushunarsiz hodisalarni tushuntirib berishga harakat qilinib kelingan. Boshlang'ich tushunchalar animistic xarakterga ega bo'lgan , ya'ni har bir jism o'z ruhi bilan ajralib turgan deb tushinilgan. Jonlilikda hodisalarning va harakatlarning sabablari ko'rib kelingan. Aristotel barcha organik jarayonlarda psixologiya tushunchasini kiritgan, shuningdek o'simlik, hayvonot va ongli mavjudotlarni belgilab chiqqan. Psychology David G. Myers Hope College Holland, Michigan (p14-39 ) 3 bosqich Psiholoogiya xulq-atvor haqidagi fan 4-bosqich Psixologiya, psixikaning mexanizmlari, qonuniyatlari va faktlarini o'rganuvchi fan sifatida Dunyoga materialistik nuqtai-nazardan qarash shakllangan. Rossiya psihologiyasi-ning asosida aks ettirish nazariyasi asosiy qonuniyat sifatida ko'rsatiladi. XIX asrdan boshlanadi. Psihologiyaning vazifasi ko'rgan narsalarni bevosita kuzatish, aniqrog'i inson xulq-atvorini faoliyatini reakciyasini kuzatish deb hisoblangan. Psixologiya fanining yirik ilmiy yo'nalishlari va maktablari (biologik,evolyutsion,gnetik,bixeviorazim,kognitiv,ijtimoiy-madaniyat). Psixolologiya fanining rivojlanishi qator bosqichlarni o' z ichiga qamrab olib, bu davrlarda samarali tadqiqot ishlari olib borilagan.Aynan tadqiqot ishlari samarali bo'lishi uchun fan doirasida tamoyillarini ishlab chiqishuchun zarururat sezila boshladi.Bu boradagi ishlar Amerika va boshqa chet el psixologiyasi yo'nalishlari namoyondalari tomonidan ilgari surildi. XX sar boshlarida bixeviorizm, freydizm yo'nalishlari vujudga kelgan ed. O'n sakkizinchi asrda emperik va assotsianistlar fikri bilan bir qatorda psixologiyaning yangi oqimi dunyoga keldi.Bu oqimni Frebel,Pestolotsiy,Russo kabi naturalistlar ommaga targ'ib etishgan O'n to'qqizinchi asrning ikkinchi yarmiga kelib fizika,kimyo,zoologiya,geologiya va boshqa fanlarni o'rganish chuqurlashgai natijasida insonning ruhiyati ma'lum bir laboratorik tajribalariga asoslanib emas, balki ilmiy metodlar bilan o'rganish mumkinligi ilgari surila boshladi. O'n to'qqiz va yigirmanchi asrning keying yillarida Uilyam Jeymsning fikrlari Jon Dyu(1859-1951),Jeyms Roulend Enjel(1869-1949),J.M.Kattel,L.Edvard,Torndayk va R. S.Vudvard kabi psixologlar tomonidan yanada mustahkamlanib,rivojlantirib ...