Shaxs mavzusida taqdimot

Shaxs Reja: 1. Shaxs haqida tushuncha 2. endo psixika va ekzopsixika haqida tushuncha 3. Jahon psixologiyasida shaxs nazariyalari 4. Sobiq sovet psixologiyasida shaxs tushunchasi 5. Shaxsning faolligi 6. Shaxsning malaka va omadlari 7. Shaxsning psixologik tuzilishi Saxs muayyan jamiyatda yashovchi faoliyatning biror turi bilan shug'ullanuvchi, kishilar bilan normal til orqali munosabatga kirishuvchi ongli individga aytiladi individ sifatida dunyoga kelgan odam ijtimoiy muhit ta'sirida keyinchalik shahsga aylanadi, shuning uchun bu jarayon ijtimoiy-tarihiy hususiyatga egadir Individuallik deganda insonning shahsiy psihologik hususiyatlarining betakror birikmasi tushuniladi Tabiiy asosga ega bo'lgan endopsixika biologik shart-sharoitlarga bog'liq bo'lsa, ekzopsixika aksincha ijtimoiy voqeliklar ta'sir ostida yuzaga keladi, tarkib topadi va takomillashib boradi Biogenetik qonunni F.Myuller va Gekkellar kashf qilishgan, biogenetik qonuniyat fanning taraqqiyoti nazariyani tashkil qilganda hamda antidarvinchilarga qarshi kurashda muayyan darajada tarihiy rol o'ynagan YAna bir mashhur faylasuf M.K. Mamardashvili tasdiqlashicha: «SHaxs - bu turmush tarzi, uning shakli, hayotning alohida holati, evolyusiyasining noyob topilmasi. SHaxs - bu «tabiatning yirik mushohadasi». SHunday ta'rif bergan bo'lardim. Uning ifodalanishlarga moyilligi barcha narsalarni bilishga yoki boshqa yuksak belgilarga bog'liq emas. Tushunsangizchi, axir insonning eng muhim ehtirosi - bu ro'yobga chiqmoq, amalga oshmoq, sodir bo'lmoq». Мамардашвили М.К. Как я понимаю философию. М., 1990. Б.173. Biogenetik nazariyaning yirik namoyondalaridan bo'lmish amerikalik psixolog S.Xoll psixologik taraqqiyotning bosh qonuni deb rekapitulaciya qonunini (filogenezni qisqacha takrorlanishini) hisoblaydi. Uning fikricha, ontogenezdagi individual taraqqiyot filogenezning muhim bosqichlarini takrorlaydi Biogenetik koncepciyaning boshqa bir turi nemis konstitucion psixologiyasi (inson tana tuzilishiga asoslangan nazariya) asoschilaridan E.Krechmer shaxs tipologiyasi negizida bir qancha biologik omillarni (masalan tana tuzilishining tipi va boshqalarni) kiritib, insonning jismoniy tipi bilan psixologik xususiyati o'rtasida uzviy bog'liqlik mavjud deb taxmin qiladi. E.Krechmer odamlarni ikkita katta guruhga ajratadi va uning bir boshida cikloid toifasiga xos (tez qo'zg'aluvchi, his-tuyg'usi o'ta barqaror), ikkinchi uchida shizoid toifasiga (odamovi, munosabatga qiyin kirishuvchi, his-tuyg'usi cheklangan) xos odamlar turishini aytadi Zigmund Freyd shaxsning barcha xatti-harakatlari (xulqi) ongsiz biologik mayllar yoki instinktlar bilan shartlangan, ayniqsa, birinchi navbatda u jinsiy maylga (libidoga) bog'liqdir Ijtimoiylashuv nazariyasiga ko'ra inson biologik tur sifatida tug'ilib, hayotning ijtimoiy shart-sharoitlarining bevosita ta'siri ostida shaxsga aylanadi Rollar nazariyasiga ko'ra jamiyat o'zining har bir a'zosiga status deb nomlangan xatti-harakat (xulq)ning barqaror usullari majmuasini taklif qiladi. Inson ijtimoiy muhitda bajarishi shart bo'lgan maxsus rollari shaxsning xulq-atvor xususiyatlarida o'zgalar bilan munosabat muloqot o'rnatishda sezilarli iz qoldiradi AQShda keng tarqalgan nazariyalardan yana biri bu individual tajriba va bilimlarni egallash (mustaqil o'zlashtirish) nazariyasidir. Mazkur nazariyaga binoan shaxsning hayoti va uning voqelikka nisbatan munosabati ko'pincha ko'nikmalarni egallash, bilimlarni o'zlashtirishdan iborat bo'lib, ...