Xarakter shaxsning individual psixologik xususiyati sifatida

Reja: Ego-psixologiya asoschilaridan biri bo'lmish G.Ollportning yozishicha: xarakter - bu baholangan shaxsdir, shaxsning o'zi esa - baholanmagan xarakterdir. Xarakter va temperamentni bir-biridan farqlash lozim. E.Krechmer bunga o'zgacha yondoshgan. Temperament - psixofiziologik jarayonlarga asoslangan tug'ma xususiyatdir. Xarakter esa - bu insonning tabiatga, insonlarga va o'ziga bo'lgan barqaror munosabatidir. A.F.Lazurskiy bo'yicha xarakter tipologiyasi G.Xaymans - R.LeSenni bo'yicha xarakter tipologiyasi K.Leongard xarakter aktsentuatsiyasi klassifikatsiyasini ishlab chiqqan bo'lib, bunda u shaxsning xarakteridagi kamchiliklarga asosiy etiborni qaratgan. K.Leongard yangi tushunchalarni qo'llashda 4 ta xarakter aktsentuatsiyasini va 6 ta temperament aktsentuatsiyasini ajratib ko'rsatgan. Quyida biz K.Leongard klassifikatsiyasiga mos aktsentuatsiyalarni X (bu xarakter aktsentuatsiyasi) va T (bu temperament aktsentuatsiyasi) bilan belgilaymiz. Namoyishkorona (isteroid) X tip vakillari nima ish qilayotgani va uni qanday amalga oshirayotganidan qatiy nazar diqqat markazida bo'lishga intiladilar. Bu tip vakillarida ong ostiga siqib chiqarish, ijtimoiy muhitga bog'liqlikka moyillik yuqori bo'ladi. Pedantik (maydakash) X tip vakillari arzimas voqealarni va xafagarchiliklarni uzoq vaqt eslab, kek saqlaydilar. Ular an'anaviy, qolipga solingan xulqqa moyil bo'ladilar. Befarq X tip vakillari bir holatdan ikkinchi holatga o'tishga qiynaladilar. Ular xarakterining muhim jihati-o'zining va boshqalarning hayotini xavf ostiga qo'yuvchi g'oyalarni shakllanishi. Ular qator emotiv holatlarga befarq yondoshadilar. Qo'zg'aluvchan (boshqarib bo'lmaydigan, epileptoid) X tip vakillari o'zlarining xatti-harakatlarini qiyinchilik bilan nazorat qiladilar. Birdaniga portlash, qo'zg'aluvchanlik ularga xos, qassoskorlik ruhi balanddir. Gipertim T tip vakillari doimo yuqori kayfiyatda bo'ladilar, faoliyatga ishtiyoqlari baland, ijtimoiy muhitga etiborli bo'ladilar va o'z holatlarini qiyinchilik bilan nazorat qiladilar. Bo'lajak gipertim bola erta tong ko'zini ochishi bilan atrofga tabassum bilan nazar tashlay boshlaydi. Distim T tip vakillarida esa tushkun kayfiyat ustundir. Bu tipga mansub bolalar uyg'onishlari bilan yig'laydilar, noadekvat aybdorlik xissini sezadilar. havotirli-qo'rqoq T tip vakillari qo'rqishga moyil, oddiy hayotiy vaziyatlarda ham havotir kuchayadi. siklotomik T tip vakillarida tushkunlik holati tonusi o'zgaruvchan bo'ladi. Patologik ko'rinishdagi maniakal-depressiv psixozga moyilliklar mavjud. Emotiv T tip vakillari emotsiya ta'sirida yashaydilar. Boshqalarning hissiy kechinmalarini o'zlariga tez yuqtirib oladilar. Affektiv-ekzaltir T tipda illyuziyalar olami realdek qabul qilinadi va ular nozik tab hamda o'ta ta'sirchan shaxs bo'ladilar. Psixopatlar va nevrotiklarni farqlashning 3 belgisini ko'rsatib o'tganlar. Psixopatlar totaldir, nevrotiklar esa lokal xarakterga egadirlar Psixopatlar uzoq vaqt davolanib, stabildir Psixopatlarda ijtimoiy dezadaptatsiya kuzatiladi, qolaversa, xulqdagi buzilishlar, o'ziga bo'lgan tanqidiy munosabatni buzilishi yaqqol kuzatiladi Dipressiya Ipoxondriya Psixopatik buzilishlar esa quyidagi guruhlarga biriktirilgan: ...