Xayol mavzusida taqdimot

xayol Reja: 1. Xayol va uning fiziologik asosi haqida tushuncha. 2. Xayol turlari va jarayonlari. 3. Xayol va ijodkorlik. 4. Xayolning individual xususiyatlari va rivojlanishi xayol deb odamning ongida ilgaridan bor bo'lgan va?tli alo?alarning (associaciyalarni) ?aytadan tiklanishi va bir-biri bilan yangicha ?o'shilishi or?ali narsa va ?odisalarning yangi obrazlarini ?osil ?ilishga aytiladi. xayolning nerv fiziologik asosida ?am miyaning po'stida ilgari ?osil ?ilingan va?tli alo?alarning (associaciyalarning) yana ?ayta tiklanib, bir-biri bilan yangicha ?o'shilish jarayoni yotadi. Shuni ?am aytish kerakki, bosh miya yarim sharlarida ilgari ?osil ?ilingan va?tli alo?alar birin-ketin tiklanadilar va binobarin ularning ?o'shilishlari ?am asta-sekin yuzaga keladi. Ana shuning natijasida bosh miyaning po'stida inson o'z shaxsiy ?ayotida ?ech ?achon idrok ?ilmagan narsalarning obrazlari paydo bo'ladi. Bu obrazlarning ko'pi vo?elikka mutla?o to'?ri kelmaydi va natijada tormozlanib ?oladilar. Bosh?a birlari esa vo?elikka to'?ri kelganligi ?amda inson faoliyati uchun miyadan yangi imkoniyatlar ochib bergani tufayli amaliy faoliyat natijalari bilan musta?kamlanadilar. xayol jarayonlari sifatida ?uyidagilar ajratib ko'rsatiladi: Agglyutinaciya - «elimlash» degan ma'noni bildirib, unda turli ?ismlarni bitta ?ilib yangi obraz yaratiladi. Masalan: yalmo?iz kampir, suv parisi, kentavr, ssfinks obrazlari va bosh?alar Giperbolizaciya - obrazlarni kattalashtirish yoki kichiklashtirish shuningdek, alo?ida ?ismlarni o'zgartirishdir. Masalan: Gulliver, liliput, Alpomish, Rustam pa?lavon obrazlari kabilar Tizimlashtirish - o'hshatish or?ali ayrim tasavvurlarni ular orasidagi far?larni silli?lash; tipiklashtirish-bir hil obrazlarni ?aytarilishi bo'lib, ?ar bir davr uchun tipik bo'lgan obrazlarni yaratish Masalan: A.Ka??or ?ikoyalari («O'?ri», «Bemor») A.?odiriy («O'tgan kunlar») romani kabilar. Akcentlashtirish - ayrim belgilarni ta'kidlash or?ali obrazlar yaratish Masalan: o'rto?lik ?azillari. Akcentlashtirish badiiy adabiyotlarda juda ko'p ?o'llaniladi xayol jarayonida xayol tasavvurlarining xotira tasavvuridan far?i mu?im a?amiyatga ega. xayol tasavvurlari ongda paydo bo'ladi va bar?aror bo'ladi. xotira tasavvuridagi narsa doimo tanish narsadek ?is ?ilinadi. xayol tasavvurlari esa yangilikni ?is ?ilish tuy?ularini beradi. xayol tasavvurlari insonning ?izi?ish va ideallari bilan bo?li? bo'lgani sababli yangilikni ?is ?ilish tuy?ulari o?ibatida vujudga keladi. xayolning ?uyidagi turlari ajratib ko'rsatiladi: Tasavvur xayoli deb o'tmishda bo'lib o'tgan yoki ?ozirda bor bo'lgan lekin bizning turmush tajribamizda shu paytgacha uchratmagan, ya'ni biz idrok ?ilmagan tasavvur va obrazlar yaratishga aytiladi. Ijodiy xayol - deb tajribamizda bo'lmagan va vo?elikning o'zida ?am uchratmagan narsa va ?odisalar ?a?ida tasavvur ?amda obrazlar yaratishdan iborat xayol turiga aytiladi. Ihtiyorsiz xayol deb - odam o'zining oldiga ?ech ?anday ma?sad ?o'ymasdan, irodani ishga solmasdan, ?andaydir o'z-o'ziga obraz va tasavvurlarni yaratishiga aytiladi. Ihtiyoriy xayol deb oldindan belgilangan maqsad asosida iroda kuchini ishga solib muayyan obraz va tasavvurlarni yaratishga aytiladi. Realistik xayol - turida vo?elik aks ettiriladi, orzular amalga oshadi. Fantastik xayol - ...