Xotira va xayol

XOTIRA VA XAYOL Xotira haqida tushuncha. Individning o'z tajribasini esda olib qolish esa saqlash va uni yana esga tushirish xotira deb ataladi. Xotirada esda olib qolish esda saqlash, esga tushirish va unutish kabi asosiy jarayonlar alohida ajralib ko'rsatiladi. Xotira mexanizmlarini o'rganish ning turli yo'nalishlari va nazariyalari mavjud. Assosiativ yo'nalishning markaziy tushunchasi assosizdan bo'lib aloqa bog'lanishni bildiradi. Tashqi olamdagi yuz beradigan hodisalar o'rtasidagi munosabatning bog'lanishlarning uch turi o'xshashligi, yondoshligi va qarama-qarshiligi bo'yicha bog'lanishlari alohida ajratib ko'rsatiladi. Xotiraning geshtaltizm nazariyasining asosiy tushunchasi geshtalbit bir butun yaxlit tizimni ayrim qismlari yig'indisdangina iborat bo'lmagan struktura birligini anglatadi.Shaxs faoliyati nazariyasini binoan esda olib qolish esda saqlash qayta esga tushirish jarayonlarining amalga oshirishi muayyan materiallarining subyekt faoliyatidan qanday o'rinda turishi bilan belgilanadi. Xotiraning fiziologik mexanizmlari haqidagi nazariyalar M.P.Pavlovning oliy nerv haqidagi qonuniyatlari haqidagi ta'limotdan kelib chiqadi. Shartli refleks yangi mazmun bilan ilgari o'zlashtirib mustahkamlangan mazmun o'rtasida hosil qilinadigan bog'lanish fakti sifatida esda olib qolish jarayonining fiziologik negizini tashkil etadi.Fizik nazariyasi muammolari esa har qanday nerv impulsi muayyan guruhga ta'lukli neyronlar orqalio'tganda fizik iz kolidiradi.Bu nazariya neyronni modeli nazariyasi deb ataladi. Xotiraning ximiyaviy nazariyasiga ko'ra tashqi kuzatuvchilari ta'siri ostida nerv hujayralarida ro'y beradigan o'ziga xos ximiyaviy o'zgarishdar, izlariniig mustahkamlanishi, esda qolish va qayta esga tushirish jarayonlari mexanizmlarining negizini tashkil etadi. Dezoksiriobonnuklein kislotasi (DNK) genatik irsiy xotiraning , rebonklein kislota (RNK) esa individual xotiraning asosiy hisoblanadi. Unitish jarayoni birinchi marta eksperemental ravishda nemis teixologlari tomonidan o'rganiladi. Ularning kuzatishicha, unitish material yod olgandan keyin ayniqsa tez ro'y beradi, undan keyin esa syokinlashadi.O'quv ishlarida u qonuniyatni hisobga olish muhimdir. Unitish esda olib qolinadigan materiallarining hajmiga bog'liqdir. ...