O'zbekiston Respublikasi soliqqa tortish tizimida amalda bo'lgan soliqli va soliqsiz to'lovlar hamda ularni amal qilish doirasi

O'zbekiston Respublikasi soliqqa tortish tizimida amalda bo'lgan soliqli va soliqsiz to'lovlar hamda ularni amal qilish doirasi. Soliqlar majburiy to'lovni ifoda etuvshi pul munosabatlarini bildirib, bu munosabatlar soliq to'lovshilar (huquqiy va jismoniy shaxslar) bilan soliqni o'z mulkiga aylantiruvshi davlat o'rtasida bo'ladi. Korxona va tashkilotlar aholiga xizmat ko'rsatganida, ishlar bajarganida yoki bozorlarda oldi-sotdi kilganda ham pul to'lovlari mavjud. Lekin ular soliq bula olmaydi. Soliq munosabati bo'lish ushun davlat mamlakatda yaratilgan ijtimoiy mahsulot (to'g'riroyoi, yalpi milliy mahsulot) qiymatini taksimlash yo'li bilan majburan davlat byudjetiga mablag to'plash jarayonini amalga oshiradi. Soliqlar ning o'ziga xos belgilari mavjud bo'ladi, ularga: majburiylik, xazinaga tushishlik, kat'iylik va doimiylik, aniq soliq to'lovshi ushun ekvivalentsizlik belgilari mavjuddir. Birinshi belgi-majburiylik. Soliq va yig'imlar majburiy bo'ladi, bunda davlat soliq to'lovshining bir kism daromadlarini majburiy badal sifatida byudjetga olib kuyadi. Bu majburiylik Oliy Majlis tasdiklab bergan Soliq Kodeksiing tamoyili asosida amalga oshiriladi. Demak, majburiylik belgisi huquqiy tomondan davlat ushun kafolatlangan. Ikkinshi belgi soliqlarning davlat mulkiga aylanishidir. Soliqlar albatta xazinaga-davlat byudjetiga va boshqa davlat pul fondlariga tushadi. Bordi-yu, to'lov boshqa ixtiyoriy fondlar - «Iste'dod», «Ekosan», «Kamolot», «Nuroniy» jamyoarmalariga tushsa, unda soliq munosabati bo'lmaydi. SHunki majburiylik tamoyili yuk, u to'lov davlat mulkiga tushmaydi. Soliqlar kat'iy belgilangan va doimiy harakatda bo'ladi. Tarixda 50 va 100 yillab o'zgarmasdan harakatda bo'lgan soliqlar mavjud. Ilmiy asosi kansha shuqur bo'ladi, soliqlar shunsha kat'iy va o'zok yillar o'zgarmasdan harakat qiladi yoki juda kam o'zgaradi. Tulangan soliqlar mamlakat mikyosida hammaga bir xil miqdorda kaytib keladi. Lekin, davlatga tulangan soliq summasi to'lovshining shaxsan o'ziga to'liq kaytib kelmaydi, ya'ni u ekvivalentsiz pul to'lovidir. Masalan, ...