Globallashuv atamasi

Globallashuv tushunchasi. Globallashuv (globalizatsiya) lotincha glob so'zidan olingan bo'lib, aynan uni dumaloqlashuv, kurralashuv deb tarjima qilish mumkin. Yer sharining, Yer kurrasining fantexnika yutuqlari tufayli insoniyat ixtiyoridagi xuddi bir butun sharga, kurraga aylanishini tushuntirish uchun ishlatiladi. Global tushunchasi lug'aviy ma'nosi nuqtai nazaridan fransuz tilida umumiy, lotin tilida esa globusYer shari ma'nolarini bildiradi. Demak, globalizm tushunchasi ana shu ikki ma'noda ham bevosita insoniyat hayoti va taqdiri bilan bog'liq bo'lgan katta muammolarni, sayyoraviy, dunyoviy muammolarni, global taraqqiyot istiqbollarini o'ziga qamrab oladi. Globallashuv atamasi birinchi bor 1960 yil Giddins tomonidan foydalanilgan. Bu atama XX asrning 90yillarigicha deyarli foydalanilmagan. 1985 yilga kelib amerikalik sotsiolog R. Robertson «globallashuv» atamasiga tushuncha bergan. Globalizatsiya atamasi birinchi bo'lib iqtisodchi olimlar tomonidan 1981 yildan beri qo'llanilib kelingan. Ammo bu so'zning to'liq ma'nosi, konsepsiyasi 1990 yilning yarmida amerikalik olim Charlz Taz Rassel tomonidan to'liq ochib berilgan. Globallashuv atamasi dastlab amerikalik olim T.Levitt tomonidan 1983 yili «Garvard biznes rev'yu» jurnalida chop qilgan maqolasida qo'llangan. T.Levitt yirik transmilliy korporatsiyalar ishlab chiqaradigan turlituman mahsulot bozorlarining birlashuv jarayonlarini globallashuv deb atagan. Mazkur ta'rifda globallashuv jarayonining iqtisodiy tamonlariga e'tibor berilgan. O'z davrida fransuz faylasufi Rene Dekart Tushunchalar ma'nosini aniqlashtiring va bu insoniyatning yarmini adashishdan saqlaydi deb yozgan edi. Ayni shu ma'noda dastlab biz globallashuv tushunchasining istilohiy ma'nosini izohlashga harakat qilamiz. Bu so'zga quyidagicha ta'rif berish mumkin: Globallashuv - Jahon xo'jaligi rivojlanishining obyektiv jarayoni bo'lib, juda ko'p ijobiy xususiyatlarga egadir: bular asosan turli mamlakatlar xo'jaligining o'zaro aloqasi, xorijiy sarmoyalarni jalb qilish, ilm - fan texnika texnologiya yutuqlari almashuvini tezlashishni hamda davlatlarni ilmiy texnikaviy taraqqiyotiga ko'maklashuv bilan tasdiqlanadi. ...