Ilmiy tadqiqotda tushunish va tushuntirishning ahamiyati

TERMIZ DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI PSIXOLOGIYAkafedrasi 70110102PEDAGOGIKA VA PSIXOLOGIYA yo'nalishi 1-bosqich magistranti Xo'jamova Shohidaning ILMIY TADQIQOT METADALOGIYASI fanidan ILMIY TADQIQOTDA TUSHUNISH VA TUSHUNTIRISH NING AHAMIYATI. mavzusida tayyorlagan TAQDIMOTI MAVZU: ILMIY TADQIQOTDA TUSHUNISH VA TUSHUNTIRISH NING AHAMIYATI. 1.Tushunish va uning bilish (tushuntirish) bilan o'zaro nisbati muammosi. Tushunish turlari, tiplari va darajalari. Reja: Tushunishning o'ziga xos alohida xususiyati. Semiotika. Simvol. Dialog. Tushuntirish va tushunishning o'zaro nisbati. Tushunishni va tushuntirishning ilmiy tadqiqotdagi tutgan o'rni. Hozirgi adabiyotlarda tushunish turlari, tiplari va darajalarining har xil tasniflari mavjud. Masalan, G.I.Ruzavin tushunishning uch asosiy turini farqlaydi: A) Dialogda til vositasida aloqa qilish jarayonida yuzaga keladigan tushunish. Tushunish yo tushunmaslik natijasi bu yerda suhbatdoshlar o'z so'zlariga qanday ma'no yuklashiga bog'liq. B) Bir tildan boshqa tilga tarjima qilish bilan bog'liq tushunish. Bu yerda o'zga tilda ifodalangan ma'noni ona tili so'zlari va gaplari yordamida ifoda etish va saqlash nazarda tutiladi. V) Matnlarni, badiiy adabiyot va san'at asarlarini, shuningdek odamlarning turli vaziyatlardagi qilmishlari va harakatlarini talqin qilish bilan bog'liq tushunish. Bu yerda ma'noni intuitiv tushunishning o'zi yetarli bo'lmaydi. Bu tushunishning birinchi darajasi. Tushunishning ikkinchi darajasi tadqiqotning boshqa, xususan: mantiqiy-metodologik, aksiologik, kulturologik vosita va metodlarini jalb qilishni taqozo etadi. Tushunish to'g'risida so'z yuritganda, yana ikki muhim jihatga e'tiborni qaratishkerak: 1. Germenevtik doir atamoyili tushunishning muhim jihati hisoblanadi. U tushunishning siklik xususiyatini aks ettiradi. Mazkur tamoyil tushunish va tushuntirishni bog'laydi: nimanidir tushunish uchun uni tushuntirish kerak va aksincha. Mazkur o'zaro aloqa butun bilan qismning doirasi sifatida ifoda etiladi: butunni tushunish uchun uning alohida qismlarini tushunish kerak, alohida qismlarni tushunish uchun esa butunning ma'nosi haqida ...