Jon Lokkning siyosiy sotsiologik qarashlari

Reja: Jon Lokk - buyuk ingliz siyosatshunosi. Lokk davlatining kelib chiqishi va mohiyati to'g'risida. Lokk qonun chikaruvchi oliy hokimiyat to'g'risida. Lokk siyosiy taxlimotining ahamiyati. Tayanch tushunchalar: Tabiiy huquq, ijtimoiy shartnoma, ozodlik holati, tenglik holati, davlat, grajdanlik jamiyati, oliy hokimiyat. Jon Lokk (1632-1704) - ingliz faylasufi, maxrifatparvari va siysiy arbobi. Lokk uzining sotsial-siyosiy qarashlarini tarix falsafasi orqali asoslashga harakat kildi. Uning negizini tabiiy huquq va ijtimoiy shartnoma to'g'risidagi nazariya tashkil etadi. Lokkning sotsial-siyosiy taxlimoti «boshqarish to'g'risida ikki risola» asarida o'z ifodasini topgan bo'lib, bunda insonning tula ozodligi va odamlarning tengligi g'oyasi yotadi. Lokkning fikricha,tula ozodlik holati xatti-harakat erkinligini va o'z mulkidan bemalol foydalanish erkinligini anglatadi. Bunda shaxs xech kimning irodasiga bog'liq bulmaydi va xech kimdan ruxsat suramaydi. Tenglik holati shuni anglatadiki, kishilar tug'ilishidanok bir xil huquqka ega buladilar, bir xil tabiiy ustunlikka ega buladilar, binobarin, ular o'zaro munosabatlarda teng bo'lishlari kerak. Agar xudo bir kishini boshqa kishi ustidan xukmron qilib kuymagan bulsa, kishilar bir-biri bilan teng munosabatda bo'lishi kerak. Bu tabiiy tenglikdir va erkinlikning tabiiy holatidir. Inson o'zini va o'z mulkini xoxlagancha boshqarar ekan, boshqalarning hayoti va mulkiga zarar etkazmasligi kerak. Bu, Lokkning fikricha, tabiat qonunidir. Anashu qonun kishilarni uni buzishdan tiyishga daxvat etadi. Tabiatning asosiy qonunini buzmokchi bo'lgan, yaxni boshqa kishini uziga buysundirmokchi bo'lgan kishi o'zini tabiiy erkinlik holatidan mahrum etadi, u kuch ishlatishga, boshqalar bilan urush holatida bo'lishga intiladi. Odamlar o'rtasidagi bunday uzboshimchaliklar xar bir insonning tabiiy huquqini himoya qilishni takozo etadi. Lokk ana shu xakda fikr yuritar ekan, «Urush holatini chetlab utish zaruriyatidan kishilar jamiyatni tashkil etadilar va ...