Nikoh va ajralish

Mavzu: NIKOH VA AJRALISH Reja 1. Nikohni demografik mohiyati turlari 2. Nikoh ko'rsatkichlari 3. Ajralish va uning ko'rsatkichlari Nikoh aholi geografiyasi, demografiya, sotsiologiya, huquq, tarix, psihologiya va boshqa fanlar tomonidan o'rganiladi. Nikohga ilmiy adabiyotlarda quyidagicha ta'rif berilgan: nikohayol va erkak o'rtasidagi munosabatlarning ijtimoiy qo'llab-quvvatlangan va jamiyat tartibga soluvchi shaklidir. Nikohning huquqiy asoslari- nikoh tuzish va uni bekor qilish shartlari va tartiblari, yer-xotinning huquq va majburiyatlari O'zbekiston Respublikasi Oila kodeksida batafsil yoritilgan. Nikoh- insonlar populyatsiyasida yer-hotin juftligining shakllanish jarayonidir. Nikoh demografik tahlilda real yoki gipotetik avlodga nisbatan qaraladiva u qonun yoki an'anaga binoan nikoh yoshiga yetgan, lekin hali nikohdan o'tmagan insonlar (erkak va ayol) o'rtasida tuziladi. Nikohning shartlari, shakllari va uni tuzish tartiblari dunyoning turli mamlakat va xalqlarida turlicha bo'lgan hamda tarihiy rivojlanish jarayonlarida o'zgarib turgan. Jinsiy munosabatlarning dastlabki ijtimoiy tartibga solingan shakliibtidoiy jamoa tuzimining guruh nikohidir. Guruh nikohi- qabilalar o'rtasida tuzilgan nikoh bo'lib, qabila ichida har qanday jinsiy nikoh bo'lishiga ruxsat berilmagan. qorinishidan guruh nikohi dislokal, ya'ni yer va xotin birga yashamasdan bitta maishiy xo'jalik jamoasiga mansub bo'lmagan. Keyinchalik guruh nikohi torayib borib, avval bitta avlodga tegishli shaxslar, keyinchalik esa bir juft shaxslar orasida tuzilgan, ya'ni nikoh juftligiga aylangan. Dastlab nikoh juftligida yer va xotin birga yashagan, keyinchalik esa yer xotinining qabilasiga (matrilokal), keyinchalik xotin yerning qabilasiga (patrilokal) o'tgan. Nikohning bu turlarida yer va xotin o'rtasida mulklar alohida bo'lgan. Guruh nikohidagi ayrim belgilar saqlanib qolgan. dehqonchilik va chorvachilikka o'tish munosabati bilan erkak kishining xo'jalikdagi o'rni oshib brogan va natijada nikoh juftligi mustahkamlangan. Bu bilan monogam nikohga asos solinishiga sabab bo'lgan. ...