Sharlg Lui Monteskgening siyosiy sotsiologik nazariyasi

Reja: Monteskge - buyuk fransuz siyosatshunosi. Monteskge davlatning mohiyati to'g'risida Monteskge siyosiy boshqarish shakllari to'g'risida Tayanch tushunchalari: qonunlar,davlat davlatning kelib chiqishi, Respubltka, monarxiya, despotiya, urkituv, shon shuxrat, siyosiy erkinlik ,moddiy omillar, sud hokimiyati, qonun chikaruvchi hokimiyat ijr etuvchi hokimiyat. Monteskge mashxur fransuz mutafakkiri, siyosatshunosi, tarixchi,sotsiolog, Yozuvchi va fransuz Maxrifatparvarchiligining yirik namoyondasi. U uzining dastlabki siyosiy qarashlarini 1721 yili nomsiz exlon qilingan «Fors maktublari» asarida bayon qilingan edi. Bu asarida fransuz absolyutizmini, feodal axloqi va anxanalarini keskin tanqid kildi.1734 yili exlon qilingan «Rimliklarning buyukligi va tanazzulning sabablari to'g'risida mulohazalar» asarida grajdanlar erkin va mustaqil bo'lgan joydagina jamiyat muvaffakiyatli rivojlanadi, degan g'oyani isbotlashga harakat kildi. Monteskgening siyosiy sotsiologiya nuqtai nazaridan eng muhim asari «qonunlar ruhi to'g'risida» asari bo'lib, u 1748 yili Jenevada muallif nomsiz chop etildi. Monteskge jamiyat va uning xilma xil shakllarining paydo bo'lishi sabablarini qonunlar bilan bogladi; siyosiy institutlar qadriyatlarining mezonini xam qonunlardan keltirib chikardi. Monteskgening fikricha, qonunlar narsalarning o'z tabiatidan kelib chikadi. qonunlar va axloqlarning nixoyatda xilma - xilligi kishilarning fantaziyasi (xayoloti) maxsuli emas, balki qonuniyatli jarayon tarixiy zaruriyatdir. Monteskge «qonunlar ruhi to'g'risida» asarida shunday deb yozgan edi: «Materiya harakatidan tashkil topgan va akldan mustasno olamning muttasil mavjudligi shunday xulosaga olib keladiki, uning butun harakati uzgarmas qonun asosida ruy beradi; biz mavjud olam o'rnida boshqa xar qanday olamning bo'lishini tasavvur kilmaylik, u baribir yo uuzgarmas qoidaga buysunishi yoki emirilishi mukarrar edi» (k.:Monteskge Sh. Izbrannke proizvedeniya. M.,1965 s.163). Monteskge davlatning kelib chiqishini ijtimoiy shartnoma nazariyasi asosida tushuntirdi. Kishilar tabiiy holatdan chikib, jamiyatga birlaashganlaridan sung ularning ojizligi yukoladi, tenglik barxam topadi, ...