Sotsiologiya fan sifatida uning nazariy asoslari

Reja: Sotsiologiya jamiyat haqidagi fan sifatida Sotsiologiyaning ilmiy statusi - sotsiologiya fanining predmeti Sotsiologiya faning funksiyalari Sotsiologiyaning qonuniyatlari, kategoriyalari «Sotsiologiya» termini lotincha so'z bo'lib, «sotsietas» (jamiyat) va «logos» (so'zlar va ta'limot) so'zlaridan olingan bo'lib, jamiyat, yani ijtimoiy jamiyat to'g'risidagi fan hisoblanadi. Insoniyat tarixi taraqqiyoti jarayonida kishilar jamiyatni o'rganishga qiziqish va hatto ijtimoiy jamiyatning o'ziga qiziqish, unga nisbatan o'z munosabatini bildirish uchun harakat qilib kelindi. O'tmishda bu haqda har bir yirik tafakkur nomoyondasi jamiyat haqida, ijtimoiy hayot haqida o'z tushunchasi va munosabatini bildirib keldi. Ularning bu tafakkurlari malum bir falsafiy sistemada namoyon bo'lib, o'z ijtimoiy qarashlarini aniqlab keldilar. Fanda «sotsiologiya» termini dastlab O'rta Osiyoda «jamiyat», «ijtimoiy» tushuncha sifatida IX-X asrlarda Farobiyga, Yevropada sotsiologiya sifatida fransuz filosofi Ogyust Kontga (XIX asrning 30 yillari) to'g'ri keladi va u fanda Kont «pozitivizmi» deb ataladi. O.Kont falsafasida ijtimoiy jamiyatdagi voqea va hodisalarni o'rganish ularning bir-biriga qonuniy bog'liqligi borligi va uni fan sifatida o'rganishni ilgari suradi. Ammo, bu fikrlar X asrdayoq Farobiy tomonidan ilgari surilgan edi. Kont qarashlari sotsiologiyani fan sifatida o'rganilish g'oyasi XIX asr oxirlarigacha ilmiy adabiyotlarda jamiyatshunoslik fani sifatida etibor bilan qarab kelindi. XIX asr oxiri XX asr boshlarida esa jamiyatni ilmiy o'rganish jarayonida iqtisod, demografik va huquqshunoslik fanlari qatori sotsial sohaga ham fanda diqqat etiborni qaratib kelindi. Ijtimoiy jamiyat sotsiologiya fanining jamiyat sifatida uning manbai bo'lishi mumkin. Ammo jamiyat boshqa ijtimoiy va gumanitar fanlarning ham manbai hisoblanadi. Shu sababli sotsiologiyaning ilmiy statusi, boshqa fanlardek manbai borliq va predmetning turli xilligi vabir-biridan farq qilishidan iboratdir. Sotsiologiya fanining o'ziga xos bilish nazariyasining asosiy bo'lgan borliq ...