1918-1939 yillarda Eron va Afg'oniston

Mavzu : Afg'oniston Mavzu:Afg'oniston Reja: Urushdan keyingi holat. Afg'oniston Respublikasining tashkil etilishi. Aprel to'ntarishi va uning oqibatlari. Tolibonlarning hokimiyatini egallash. O'zbekistonning Afg'oniston muammosiga munosabati. Xulosa. Afg'oniston Urushdan keyingi ahvol Afg 'oniston konstitutsiyaviy-monarxiya davlati edi. Davlat boshlig'i qirol hisoblangan. Urushdan keyingi yillarda ham M. Zokirshoh(1933-yilda taxtga o'tirgan qirol edi. hukmronligi davrirla mamlakat ichki hayotda jiddiy - ijtisodiy o'zgarishlar yuz bermadi. Mamlakat hayotida o'rta asrchilik munosabatfari hukmronligicha qolaverdi. 1955-yilda Pokiston Afg'oniston tovarlarining Pokiston hududi orqali o'tkazilishini taqiqlab qo'ydi. Bunday sharoitda SSR o'z hududi Afg'oniston tashqi savdosida tranzit vazifasini o'tashi mumkinligini ma'lum qildi. 1955-yilda bu masala xususida sovet - afg'on bitimi imzolandi. M. Zokirshohning 40 yillik hukmronligi davrida mamlakat taraqqiyoti o'ta sekin rivojlandi. Mamlakatda atigi 300 ta katta-kichik sanoat korxonasi qurildi, xolos. (Uning 140 tasi SSR yordami bilan qurilgan.) Buning oqibatida mamlakat qoloqligicha, aholi turmush darajasi esa pastligicha qola berdi. Afg'oniston Respublikasining tashkil etilishi Mamlakatda Afg'onistonni zamon ruhiga monand davlatga aylantirishni istovchi davlat arboblari ham yo'q emas edi. Bu arboblardan biri - qirolning qarindoshi Muhammad Dovud edi (1908-I978)t U 1953-yildan 1963-yilgacha Bosh vazir lavozimida ishladi. Dovud iqtisodning davlat yo'li bilan boshqarilishi, mamlakat ichki hayotini crkinlashtirish tarafdori edi. 1956-yilda hukumat 5 yillik reja qabul qildi. Unda asosiy e'tibor sanoat, transport, qishloq xo'jaligiga qaratildi. 1959-yilda ayollarning chodra yopinib yurishi bekor qilindi. APREL TO'NTARISHI VA UNING OQIBATLARI. To'ntarish ro'y bergan vaqtda Zokirshoh chet el (Italiya) safarida edi. U avgust oyida o'zining taxtdan voz kechganligini e'lon qildi. Dovud 5 yil davlatni boshqardi. Biroq u mamlakat hayotida tub o'zgarishlar qila olmadi. Uning siyosati eski tartib manfaatlariga to'la javob beradigan qatlamlar - ruhoniylar, katta yer egalari, davlat amaldorlarining qattiq qarshiligiga duch keldi. Ikkinchidan esa, Dovud mamlakatda o'z rejimini o'rnatishga intildi. Chunonchi, u 1964-yilgi Konstitutsiyani bekor qildi. Parlamentni tarqatdi va yakka partiyaviy tizimni joriy etdi. Bu rasmiy partiyaga uning o'zi rahbarlik qildi. 1976-1978-yillarda hukumat mavjud tartibga qarshi kuchlarni qata-g'on qilishni kuchaytirdi. Terror va qatag'ondan mamlakat harbiylari orasida ham ta'sirga ega bo'lgan Afg'oniston xalq-demokratik partiyasi ham chetda qolmadi (AXDP 1965-yilda tuzilgan edi) Tolibonlarning hokimiyatini egallash. Ular Afg'onistonda jamiyat hayotini sof islom asosida qayta qurish uchun kurashga bel bog'lagan diniy-siyosiy guruh vakillaridir. Ularning katta qismini fuqarolar urushi davrida yetim qolgan bolalar tashkil etardi. Sovet armiyasi Afg'onistonga kiritilgach, ular Pokiston hududida boshpana topgan edilar. Urush davrida Pokistonga qochib o'tgan 5 mln afg'on qochoqlar farzandlarining ham ma'lum qismi tolibon guruhiga jalb etilgan. Tolibonlar Pokiston harbiy mashq maktablarida puxta tayyorgarlikdan o'tganlar. Zamonaviy qurollarning deyarli barchasi bilan mukammal muomala qila olishga o'rgatilgan. Tolibonlar rahnamosi diniy fanat ...