Buyuk Ipak yo'lining shakllanishi va rivojlanish bosqichlari

Buyuk Ipak yo'lining shakllanishi va rivojlanish bosqichlari Reja: Insoniyat tarixida savdo yo'llarining ahamiyati. O'lkamiz hududidan o'tgan qadimgi savdo yo'llari. Buyuk ipak yo'li temuriylar davrida. Savdo yo'llarini tiklanishining Mustaqil O'zbekiston taraqqiyotida tutgan o'rni. IX-XII asrlardagi ijtimoiy-siyosiy hayotning moddiy va ma'naviy madaniyatning yuksalishidagi ahamiyati. Tabiiy fanlarning ravnaqi. Turkiston buyuk muhaddislar yurti. O'lkamiz hududidan yetishib chiqqan olimlarning islom tarixida tutgan o'rinlari. Amir Temur va temuriylar davrida ilm-fanga e'tibor. Amir Temur va Mirzo Ulug'bek zamonasida Movarounnahrdagi madaniy va ilmiy hayot. Buyuk ipak yo'li tug'risida fikr yuritar ekanmiz, bu qadimiy yo'lning necha asrlar davomida ne-ne mamlakatlar va xalqlarni bir-biriga bog'lash, aloqalarini mustah-kamlashdagi mislsiz xizmatini alohida ta'kidlab o'tish joiz bo'ladi. Ilk bor Xitoy hududidan boshlanib g'arbga tomon minglarcha kilometr masofaga cho'zilgan ( 12 ming km.), Sharq bilan g'arbni tutashtirgan. Bu noyob savdo yo'li ulug' ajdodlarimiz sa'y-harakatlari samarasi o'laroq umumbashariyat tarixiy taraqqiyotida yorqin iz qoldirgan. Ayniqsa, bu yo'lning Vatanimiz sarhadlaridan o'tganligi uning tarixiy taqdirida, iqtisodiy-madaniy yuksalishida hamda boshqa xorijiy ellar bilan izchil hamkorlik va xamjihatlikda katta ijobiy rol o'ynagan. Buyuk ipak yo'li tushunchsini birinchi bo'lib fanga taniqli nemis olimi Fon Rixgofen olib kirgan. U XIX asrning 70-yillarida yozgan «Xitoy» nomli klassik asarida bu terminni chuqur ilmiy asoslab berdi. Ma'lumki, Xitoyning Sian shahrida boshlangan Ipak yo'li Lanjou orqali Dunxuanga (Sharqiy Turkiston) kelib, bu yerdan u ikkiga ajraladi. Ipak yo'lining janubiy tarmog'i Taklamakon sahrosi (Mo'g'iliston) orqali Xo'tanga, undan Yerkentga kelib, undan Balxga tomon o'tadi. Balxda yo'l yana uch tarmoqqa ajraladi. G'arbiy tarmog'i Marvga, janubiy tarmog'i Hindistonga, shimoli tarmog'i Termiz orqali Darbent, Nautak va Samarqandga tomon yo'naladi. Ipak yo'lining shimoliy-g'arbiy ...