Eneolit, bronza va ilk temir davrida O'rta Osiyo

Eneolit, bronza va ilk temir davrida O'rta Osiyo R E J A: 1. O'zbekiston hududida eneolit va bronza davri. Dehqonchilikning vujudga kelishi. Xo'jalik va moddiy madaniyat. 2. So'nggi bronza davri madaniyatlari. Dastlabki mehnat taqsimoti. 3. Temirning kashf etilishi. Ikkinchi mehnat taqsimoti. -1- Milodimizdan awalgi II ming yillikning oxirlariga kelib, Markaziy Osiyo hududida tosh davri tugadi, u o'z o'rnii eneolit va keyinchalik bronza asriga bo'shatib berdi. Arxeologiyaga oid qazilma manbalarning guvoh lik berishicha, ibtidoiy odam metall olamiga dastlabki misni ixtiro qilish orqali kirgan. Odamlar misdan uncha katta bo'lmagan pichoqlar, bigiz, ignalar, boltalar, uzuklar, munchoqlar, isirg'alar tayyorlaganlar. Shuning uchun metallii qo'llashning bu ilk davri Eneolit - Mis-Toshdavri deb ataldi. Bu davrda dehqonchilik va chorvachilikda ham birmuncha malaka hosil qilingan; yashash uchun zarur bo'lgan o'simliklarni suntiy o'stirishga o'ta boshlanganlar. Batzi ov qilingan hayvonlarni qo'lda boqish o'tdi tusiga kira borgan. Sekin-asta mehnat qurollari takomillashtirilib, rudali metallar, mis, qalay, kumush, oltinni ixtiro qilganlar va ularni eritish, quyish, ulardan foydalanish yo'llarini o'rganganlar. Bronza mis va qalay aralashmasidan iborat bo'lib, u misga qaraganda katta afzalliklarga ega. Ishlab chiqarishda bronzaning ishlatila boshlanishi bilan jamiyat taraqqiyotida Bronza davruboshlangan. Insoniyat jamiyat taraqqiyotida xalq xo'jaliri, texnika va madaniyat sohasidagi erishilgan yutuqlar ana shu davr bilan bog'liqdir. Zarafshonning quyi oqimidagi Zamonbobo ko'lida va Sarazmda o'tkazilgan arxeologiyaga oid tadqiqot natijalari yuqoridagi fikrlar haq ekanligiga guvoh lik beradi. Zamonbobo ko'li atrofidagi qabrlar ochib, qo'rilgan. Ularda bittadan, ikkitadan va hatto uchtadan ko'milgan mayit qoldiqlari nAQSHli sopol idishlar va har xil buyumlar topilgan. Erkaklarning qabrlarida chaqmoqtoshdan ishlangan qurollar, pichoqsimon yapasqi buyumlar topilgan. Ayollarning qabrlarida esa qizil ...