Markaziy osiyo hududidagi ilk davlat uyushmalari
O'rta Osiyodagi ilk davlat uyushmalari R E J A: 1. Zardushtiylik e'tiqodining vujudga kel O'rta Osiyoda ilk shaharlarning vujudga kelishi. Ijtimoiy tabaqalanishning boshlanishi. 2. Turar joylar, hunarmandchilik, dehqonchilik va chorvachilik ishi. 3. Zardushtiylikning tarqalishi va uning O'rta Osiyoning eng qadimgi xalqlari ma'naviy hayotiga ta'siri. 4. Avesto kitobi va undagi tarixiy ma'lumotlar. Ilk davlatlarning paydo bo'lishida o'zaro ayirboshlash, savdo-sotiq va madaniy aloqalarning ham ahamiyati nihoyatda katta bo'lgan. Dastavval shuni aytish joizki, O'rta Osiyo hududlarida yashagan aholi qadimgi davrlardan boshlab o'zaro munosabatlarni rivojlantirib kelganlar. Bronza davriga kelib Shimoldagi ko'chmanchi chorvador qabilalar va janubdagi o'troq dehqonchilik aholisi O'rtasida O'zaro mol ayirboshlash va madaniy aloqalar yanada jadallashadi. Bu o'rinda O'sha davrda shakllanib keyinchalik ancha rivojlangan qadimgi yo'llarning ahamiyati beqiyos bo'ldi. O'rta Osiyo qadimgi aholisi mintaqadan tashqari qo'shni davlatlar bilan ham o'zaro aloqalarni rivojlantirganlar. Bu o'rinda shuni ta'kidlash joizki, qimmatbaho Badaxshon (Tojikiston) lojuvard toshlari mil avv. II ming yillikdayoq Mesopotamiya va Misr shaharlarida nihoyatda qadrlangan va bu hududlar bilan o'zaro mol ayirboshlash munosabatlari O'rnatilgan. Undan tashqari, Mesopotamiya, Misr, Hindiston, Eron, O'rta Osiyo yodgorliklaridagi sO'nggi bronza va ilk temir davri topilmalaridagi juda Ko'pgina o'xshashliklar bu hududlar O'rtasidagi O'zaro iqtisodiy va madaniy aloqalardan dalolat beradiki, bu jarayon ham ilk davlatchilikning asosiy omillaridan biri hisoblanadi. Mil avv. II - II ming yilliklarga kelib O'rta Osiyo jamiyatida sodir bo'lgan iqtisodiy taraqqiyot jarayonlari bu hududlarda ilk shaharlarning paydo bo'lishiga imkon yaratdi. Tadqiqotchilarning fikrlariga qaraganda, ilk shaharlar paydo bo'lishi dastlabki davlatchilik shakllanishida eng muhim va asosiy omil bo'lib, bu ikkala jarayon uzviy bog'liq holda kechgan. Ma'lumki, mil.avv. II ming yillikka kelib ...
