O'rta Osiyolik allomalar ilmiy merosi

Mavzu: Muso al-Xorazmiy Abu Abullox al-Xorazmiylarning hayoti va faoliyati. RYeJA. 1.Muso al-XORAZMII va uning dune faniga qo'shgan hissasi 2.Abu Abdllox al -Xorazmii va uning ilmii merosi . IPT.-Munozarali ma'ruza. IAT-plakat tablittsa videoezuvlar. MUSO AL-XORAZMIY (783-850) Buyuk matematik, astronom va geograf Muhammad al-Xorazmiy VII asrning oxiri va IX asrning birinchi yarmida yashab ijod etdi. Bu davrda Markaziy Osiyo arab xalifaligi tarkibiga kirar edi. Rivojlanib kelayotgan mavjud tuzum taqozo qilgan ijtimoiy-iqtisodiy talablar bu davrdagi taraqqiyot jarayonining asosiy omillaridan biri bo'ldi. Qurilish, savdo-sotiq, hunarmandchilik, dehqonchilik va boshqa sohalarni yanada taraqqiy ettirish uchun as-tronomiya, geodeziya^, geometriya kabi fanlarni rivojlantirish za-ruriyati tug'ildi. Usha davrning ilg'or olimlari bu fanlarning amaliy ahamiyati haqida aniq tasavvurga ega bo'lib, Muhammad al-Xorazmiy esa shu olimlarning peshqadami va yo'lboshchisi edi. Xorazmiy dunyo faniga g'oyat katta hissa qo'shdi. U algebra fani-ning asoschisi bo'ldi. Algebra so'zining o'zi esa uning Al-kitob al-muxtasar fi hisob al-jabr va al-muqobala nomli risolasidan olingan. Uning arifmetika risolasi hind raqamlariga asoslan-gan bo'lib, hozirgi kunda biz foydalanadigan o'nlik pozitsion hisoblash sistemasi va shu sistemadagi amallarning Ovro'poda tarqali-shiga sabab bo'ddi. Olimning al-Xorazmiy nomi esa algoritm shaklida fanda abadiy o'rnashib qoldi. Uning geografiyaga doir asari esa arab tilida o'nlab geografik asarlarning yaratilishiga zamin yaratdi. Xorazmiyning Ziji Ovro'poda ham, Sharq mamla-katlarida ham astronomiyaning rivojlanish yo'lini ko'rsatib ber-di. Lekin afsuski, fanning bir necha tarmoqlariga asos solgan, o'z davrining eng buyuk matematigi va agar barcha shart-sharoitlar nazarga olinsa, hamma davrlarning ham eng buyuklaridan biri (J. Sarton) bo'lgan bunday siymoning hayoti haqida ma'lumotlar deyarli saqlanmagan. Xorazmiy Xorazm o'lkasida tug'ilib, o'sdi. Adabiyotlarda 783 yil uning tug'ilgan yili ...