XVIII Asrlarda Qoraqalpoq adabiyoti ravnaqi taqdimot

18-19 Asrlarda Qoraqalpoq adabiyoti ravnaqi slayd taqdimot

XVII-XIX asrlarda qoraqalpoq adabiyoti ravnaqi XVII asrdan boshlab qoraqalpoq yozma adabiyoti shakllandi va rivojlana bordi. Qoraqalpoq adabiyotining ko'zga ko'ringan qator namoyandalaridan biri Jiyen Jirov (1730-1784) edi. U mashhur bahshi sifatida kamol topdi. XVII asr birinchi choragida qozoq xoni Abulxayrga qarshi olib borilgan urushda qoraqalpoqlar yengilib qolgan edi. Bu mag'lubiyat natijasida ular azob-uqubatlarga duchor etilgan. Bu mag'lubiyat natijasida Sirdaryo bo'ylaridagi qoraqalpoqlar har yoqqa tarqab ketgan. Ularning bir qismi Toshkent atrofiga(Chirchiq bo'ylariga), boshqa bir qismi esa Qizilqum orqali Xorazmga (Orol dengizining janubiy sohillariga) ko'chib ketgan Chirchiq bo'ylariga Xorazmga Mana shu ko'chishlarning guvohi bo'lgan Jiyen Jirov Darbadar el nomli doston yozib, qoraqalpoqlarning mashaqqatli davri tarixini bayon etgan. Qoraqalpoq adabiyotining ko'zga ko'ringan vakillaridan yana biri Kunxo'ja Ibrohim (1799-1880) edi. Uning butun umri muhtojlikda o'tgan. Ajiniyoz Qo'siboy o'g'li (taxallusi Zevar) (1824-1878) qoraqalpoq xalqining atoqli shoirlaridan biridir. U Mo'ynoqdagi eski maktabda o'qigan. Keyin Xivadagi Sherg'ozixon madrasasida ilm olgan. Shoirning ,Bo'zatov dostonida qoraqalpoq xalqining boshqa yurtlarga ko'chib ketishga majbur etilganligi katta mahorat bilan tasvirlangan. Ajiniyozdan yuzdan ortiq she'r va dotonlar meros qolgan Ajiniyozni butun Markaziy Osiyoga tanitgan Qiz Mengesh bilan aytishuv asari edi. 199-yilda Ajiniyoz tavalludining 175 yilligi nishonlandi. Nukusda Ajiniyoz maydoni barpo etildi va unga haykal o'rnatildi. Qoraqalpoq xalqi adabiyoti uning asoschisi Berdaq (1827-1900) (taxallusi; asl ismi Berdimurod Qarg'aboy o'g'li) nomi bilan mashhurdir. Berdaq avval ovul maktabida, so'ngra madrasada tahsil ko'rgan. Berdaqning ijodi 18-19 yoshlarda do'mbira chertib, she'r aytishdan boshlangan. 25 yoshida u iste'dodli shoir sifatida xalq orasida tanildi. shoir o'zining Xalq uchun degan she'rida yoshlarni mehnatkash xalq uchun jonini ayamaslikka chaqiradi: Bo'ri hech vaqt o'z ...