Yong'in o'chirishning asosiy vositalarini hisoblash usullari

11 - AMALIY MASHG'ULOT YONG'INNI О'CHIRISHNING ASOSIY VOSITALARINI HISOBLASH USULLARI. (2 soat) Ishning maqsadi: Yong'inni о'chirishning asosiy vositalarini hisoblash usullari hamda ularni ishlatilishini o'rganish. Ishni bajarish tartibi: 1. Yong'inni uchirishning texnik vositalarini o'rganish. 2. Yong'in jarayonini to'xtatish usullari bilan tanishish. Topshiriqlar: 1. Dastlabki o't o'chirish vositalarini tavsiflang 2. Mexanizatsiyalashgan o't o'chirish vositalari haqida malumot bering. 3. Ba'zi turdagi olovni o'chirish qurilmalarini yozing. 4. KHKO'O'-10 kimyoviy o't o'chirgich haqida malumot bering va sxemasini chizing. 5. Karbonat kislotali o't o'chirgich O'O'O'-5 ning ishlash prinsipini asoslang va sxemasini chizmada tasvirlang. Nazariy ma'lumot Yonish jarayonini to'xtatish uchun oksidlanish tiklanish ekzotermik zanjir reaksiyasi uzilishi kerak. Bu reaksiyani tuxtatishning fizik hamda ximik usullari qo'llaniladi. Fizik usullar - bu alangani yonuvchi modda yuzasidan uzib tashlash, yonuvchi modda yuzalari haroratini alangalanish haroratidan pasaytirish, oksidlovchi modda (kislorod) konsentratsiyasini kamaytirish (ko'pincha yonmaydigan gazlar konsentratsiyasini oshirish hisobiga) va yonuvchi modda bilan oksidlovchini bir-biridan ixotalash. Kimyoviy usullar- yonish reaksiyasini tormozlash hisobiga amalga oshiriladi. O't o'chirish vositalari asosan 3 guruhga bo'linadi: 1) yonishni tugatish usuli bo'yicha - sovituvchi, aralashtiruvchi (chatishtiruvchi), ihotolovchi, birlashtiruvchi, 2) Elektr o'tkazuvchanligi bo'yicha - elektr tokini o'tkazuvchi (suv, bug', ko'pik) elektr tokini o'tkazmaydigan (kukunli birikmalar gazlar). 3) Zaharligi bo'yicha - Zaharli (freon, brometil), kam zaharli (karbonad angidrid, azot), zaharsiz (suv, ko'pik, kukunli birikma); O't o'chirishda eng keng tarqalgan modda suvdir. Suv o'zining qo'yidagi xususiyatlari tufayli o'tni o'chirishda eng afzal modda hisoblanadi. Suvning issiqlik sig'imi katta. Yonayotgan yuzaga tushgan suv issiqlikni yutadi. Malumki 1 litr suv taxminan 539 kkal issiqlikni yutadi. Yuqori haroratli yuzaga tushgan suv tezda bug'lanadi. Bug'lanish natijasida uning xajmi 1700 marta ortadi va vaqtincha yonayotgan yuzani qamrab olib, havodagi O (kislorod) miqdorini 2 kamaytiradi. Uning sirt tarangligi kichik (0,073). Karbonat angidrid gazini yong'in chiqqan zonaga yo'naltirish natijasida u yerdagi havoning tarkibida O miqdorini kamaytirish evaziga yong'inni 2 o'chirishga erishilgan. Bu gaz yonmaydi. Inert gazlardan yong'inni o'chirishda azot va argon gazlari ham ishlatiladi. Ular xam karbonat angidrid singari yong'inni o'chiradi. Tutun gazlarida kislorod miqdori havodagidan bir muncha kam bo'lib, taxminan 18-19% ni tashkil etadi. Bu gazlar oxirigacha yondirilsa, undagi O (kislorod) miqdorini 5-6% gacha tushirish mumkin. Bunday 2 gazlar yong'inni o'chirishda bemalol qo'llanilishi mumkin. Ingibitorlar- galloidlangan uglevodlar yonish reaksiyasiga kimyoviy susaytirgich orqali ta'sir ko'rsatib, yong'inni to'xtatadi. Kukunli birikmalar - yonayotgan gazlar yengil alangalanuvchan, yonuvchan suyuqliklar kuchlanish ostida bo'lgan elektr uskunalarini o'chirishda ishlatiladi. Ko'pik-yonayotgan yuzaga tushib, uni qoplab olib, kislorod kirishdan to'sadi va ajralib chiqayotgan suyuqlik yonayotgan yuzani sovutadi. Hozirgi paytda ko'pik gineratorlari keng qo'llanilmoqda. Mexanizatsiyalashgan, yani asosiy o't o'chirish ...