5-sinf Geografiya fanidan Yer yuzi relyefining asosiy shakllari dars taqdimoti

Yer yuzasi relyefining asosiy shakllari Har yili Yer ostidan yuz millionlab tonna neft, gaz, ko'mir, torf hamda temir, mis, aluminiy va boshqa metall rudalari, tuzlar qazib olinadi. Neft qazib olish Ko'mir qazib olish Tuz qazib olish Okeanlar tagi ham quruqliklarga o'xshagan, juda notekis. Yer yuzasining bunday notekisligiga Yerning ichki kuchlari asosiy sabab bo'lgan. Bu kuchlar ta'sirida Yer yuzasining ayrim joylari ko'tariladi, boshqa joylari cho'kadi, Yer po'sti yorilib, lavalar oqib chiqadi, vulqon tog'larini hosil qiladi. Lava Vulqon Yer yuzasi relyefini tashqi kuchlar ham o'zgartiradi. Tashqi kuchlar suv, shamol, muzliklar, quyosh nuri, organizmlardan iborat. Suv tog' jinslarini yemiradi, oqizib ketadi va past, chuqur joylarni to'ldiradi, vodiylar, daralarni hosil qiladi. Chuqur joylarning o'rnida, tekis yerlar bunyod bo'ladi. Shamol mayda jinslarni uchirsa ham uzoq vaqtda juda ko'p miqdordagi qumlarni uyub tashlaydi. Qattiq toshlar kunduzi Quyosh nuridan qiziydi, kechasi soviydi. Natijada yorilib, maydalanib ketadi. Materiklar va okeanlar Yer relyefining eng yirik shakllaridir. Materiklar - Yer po'stining ko'tarilib qolgan eng yirik bo'laklari. Materiklarning katta qismi okean suvlaridan ancha baland ko'tarilib turadi. Osiyo Afrika YevropaShimoliy Amerika Janubiy Amerika Antarktida Avstraliya 37-rasm. Yer yuzidagi materiklar va okeanlar. Okeanlar chegaralari Orol va yarimorollar. Okean va dengizlarda suvdan ko'tarilib turgan va hamma tomondan suv o'ragan kichikroq quruqliklar orollar deyiladi. Grenlandiya, Yangi Gvineya, Kalimantan, Madagaskar eng katta orollardir. Madagaskar oroli Orol Agar quruqlik uch tomondan suv bilan o'ralib, faqat bir tomonidan katta quruqlik bilan tutashgan bo'lsa, ular yarimorollar deb ataladi. Arabiston, Hindiston, Skandinaviya eng katta yarimorollar hisoblanadi Skandinaviya yarimoroli Dunyo okeani - materiklarni o'rab turgan va bir-biri bilan tutashib ketgan ...