5-sinf Botanika fanidan dars ishlanma. Hujayra - tiriklikning asosi

Reja: 1. Hujayra tiriklikning asosi. 2. O'simlik hujayrasining o'ziga xos xususiyatlari 3. O'simlik hujayrasining organoidlari Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar Hujayra tiriklikning asosi Hujayra (grekcha sitos -hujayra, logos - ta'limot) so'zini birinchi bor Robert Guk 1665-yilda qo'llagan. Biologiya fanining asosiy yutuqlaridan bo'lgan hujayra nazariyasi 1839-yilda M. Shleyden va T.Shvann tomonidan yaratilgan. Tabiatda organizmlar hujayra tuzilishiga ko'ra 2 turga bo'linadi: prokariotlar va eukariotlar. O'simlik hujayrasi boshqa tirik organizmlar hujayrasidan plastidalarning bo'lishi, polisaxarid membrana, markaziy vakuola mavjudligi bilan farq qiladi. Hujayra tiriklikning barcha xossalarini o'zida mujassamlashtirgan tirik organizmlarning eng mayda tarkibiy qismidir. Hujayra oziqlanadi, nafas oladi, o'sadi, rivojlanadi, bo'linib, yangi hujayra hosil qiladi. O'simlik hujayrasi ko'rinishi jihatdan 2 xil bo'ladi: parenximatik va prozenximatik. Prozenximatik - hujayraning bo'yi enidan bir necha barobar katta. Parenximatik - hujayraning bo'yi eni bilan teng, kvadratga o'xshash. O'simliklar hujayrasida hayvon hujayrasiga xos bo'lgan barcha organoidlar: yadro, mitoxondriya, Golji majmuasi, ribosomalar mavjud Ular tuzilishidagi bir qator xususiyatlari bilan hayvon hujayralaridan farq qiladi: Birmuncha qalin bo'lgan hujayra qobig'iga ega; Yaxshi rivojlangan vakuola tizimi mavjud bo'lib, u hujayraning osmotik xususiyatlari bilan bog'liq. Maxsus organoidlar-plastidalari bor. Bularda quyoshning yorug'lik energiyasi hisobiga anorganik moddalardan birlamchi organik moddalarni hosil bo'lishi amalga oshiriladi; Hujayra qobig'i. o'simlik hujayrasi tashqi tomondan qalin hujayra qobig'i bilan o'ralgan bo'ladi. Hujayra qobig'i tufayli har bir hujayra o'zining shaklini saqlab qolish xususiyatiga ega. Plastidalarning uch xil turi mavjud: 1. Leykoplastlar - rangsiz plastidalar, monosaxarid va disaxaridlardan kraxmal hosil qilishda ishtirok etadi (ayrim leykoplastlarda oqsil va moylar ham to'planadi). 2.Xromoplastlar - har xil rangga ega plastidalar. Ular gullar va mevalarga rang beruvchi karotinoidlardan iborat. ...