5-sinf Texnologiya Energiya turlari (mexanik, elektr, quyosh va atom energiyasi) taqdimot

5-sinf Texnologiya (o'g'il bolalar) Tayyorladi: Ichki ishlar vazirligi ixtisoslashtirilgan maktab-internati texnologiya fani o'qituvchisi Shakirov Elyor Boribayevich ENERGIYA TURLARI (MEXANIK, ELEKTR, QUYOSH VA ATOM ENERGIYASI) ENERGIYA TURLARI Energiya so'zi yunonchadan olingan bo'lib, harakat, faollik, kuch, quvvat degan ma'nolarni bildiradi. Energiyaning o'zgarishi shu o'zgarishlarni sodir qilish uchun bajariladigan ish bilan belgilanadi. Masalan, bolta bilan o'tin yorganda ish bajariladi. Shu bajarilgan ishga energiya deb ataladi. Energiya resurslari yoqilg'i (ko'mir, neft, gaz, o'tin) va yoqilg'i bo'lmagan vositalarga (suv, shamol, quyosh energiyasi va boshqalar) bo'linadi. ENERGIYA TURLARI Yoqilg'i bilan bog'liq energiya resurslari tiklanmaydigan, yoqilg'i bilan bog'liq bo'lmaganlari esa tiklanadigan resurslar hisoblanadi. Bular muqobil energiya manbalari deb ham ataladi. Tabiatda mexanik, elektr, quyosh, atom, shamol va boshqa turdagi energiyalar mavjud. ENERGIYA TURLARI Mexanik energiya deb mexanik harakatlarning va o'zaro ta'sirlarning miqdoriy o'lchoviga aytiladi. Gidroenergetika - dunyoda qayta tiklanadigan energiya manbalarining eng ko'p ishlatiladigan turidir. Shuningdek, bu elektr energiyani ishlab chiqarishning eng qadimgi usuli hisoblanadi. ENERGIYA TURLARI Energiyaning bu turi suv resurslari asosida energiya ishlab chiqarishga asoslangandir. Suv resurslari energiyasidan foydalanish uchun suv oqimi maxsus qurilgan inshootlar va jihozlar majmuyi - gidroelektr stansiyalar (GES) yordamida elektr energiyasiga aylantiriladi. O'zbekistonning energiya tizimi xalq xo'jaligi va aholining yoqilg'i (ko'mir, gaz, neft), elektr energiyasiga bo'lgan ehtiyojini to'liq qondiradi va boshqa davlatlarga eksport ham qilinadi. ENERGIYA TURLARI Gelioelektr (gelio yunoncha quyosh) stansiyalar - quyosh energiyasini katta miqdordagi elektr energiyasiga aylantiradigan zamonaviy stansiyadir. Bu stansiyaning ishlashi oddiy bo'lib, bir necha ming kvadrat metr maydonga o'rnatilgan geliostat oynalar quyosh bilan barobar aylanib, quyosh nurlarini suyuqlik, ko'pincha suv bilan to'ldirilgan sig'imga yo'naltiradi. ENERGIYA TURLARI ...