8-sinf Geografiya fanidan Qoraqalpog'iston Respublikasi mavzuda dars taqdimot

QORAQALPOG'ISTON RespublikaSI Qoraqalpog'iston Respublikasi mamlakatimizning shimoli g'arbida joylash­gan. Temiryo'l, avtomobil va havo transportining yo'lga qo'yilishi Respublika ishlab chiqaruvchi kuchlarining uzluksiz yuksalishiga zamin hozirladi. Qoraqalpog'iston muxtor viloyat sifatida 1925-yil da tash kil topgan, 1932-yilda muxtor Respublikaga aylantirilgan, 1936-yilda O'zbekistontarkibiga kirgan. Qoraqalpog'istonning O'zbekiston tarkibiga kirishi qoraqalpoq va o'zbek xalqlari o'rtasidagi qadimiy do'stlikni, hudud, til va madaniyatdagi mushtaraklikni yanada mustahkamladi. Aholisi. Qoraqalpog'iston Respublikasida 1,8 mln dan ortiq kishi yas haydi. Aholining 13 qismini o'zbeklar, deyarli yana shuncha qismini qoraqalpoqlar, qolganlarini qozoqlar va boshqa millatlar tashkil etadi (132-rasm). Oliy o'quv yurtlarida minglab mutaxassislar tayyor-lanmoqda. Nukusda O'zbekiston Respublikasi Fanlar akade miyasining filiali va bir qancha ilmiy muassasalar ishlab turibdi. Qoraqalpog'istonda olimlarning katta guruhi yetishib chiqdi. Ular fan va milliy iqtisodiyotning turli sohalarida faoliyat ko'rsatmoqda. Jumladan, qishloq xo'jaligi sohasida sug'orish ning yangi usullarini ishlab chiqmoqda. Xo'jaligi. Qoraqalpog'iston Respublikasi xo'jaligining asosi agrosanoat majmuyidan iborat. Bu yerda obikor dehqonchilik mehnat va mablag'ni ko'proq talab etadi. Jumladan, Amu daryo mansabida sug'orish kanali qazilishi suv bosib ketishidan saqlovchi dambalar va botqoqliklarni qurituvchi zovurlar qazishga majbur etgan. O'tgan yillarda irrigatsiya tarmoq-lari qayta qurildi hamda kengaytirildi. Qizket gan, Paxta-arna kabi yangi kanallar qurildi. Amudaryoning har ikkala qirg'og'i bo'ylab cho'zilib ketgan toshqinga qarshi dambalar barpo etildi. Ulkan gidrotexnika inshooti-Taxiatosh gidrouzeli 1973-yilda ishga tushirildi. Qoraqalpog'iston ekin maydonining katta qismida paxta va g'alla yetishtiriladi. Amudaryo mansabida beda va sholi yetishtirish qulay. Qoraqalpog'iston O'zbekistondagina emas, balki O'rta Osiyoda urug'lik beda yetishtiradigan eng yirik mintaqadir. Beda urug'ining Qoraqalpog'iston navi eng sifatli hisoblanadi. G'alla ekinlaridan sholi, oq jo'xori va makkajo'xori ko'p ekiladi (133-rasm). Sholikorlik katta o'rin tutadi. O'zbekistondagi ...