9-sinf Geografiya fanidan Tugamaydigan va tiklanadigan tabiiy resurslar geografiyasi ochiq dars taqdimoti

TAQDIMOTI ANDIJON VILOYATI MARHAMAT TUMANI 2- SONLI MAKTABNING GEOGRAFIYA FANI O'QITUVCHISI MAHAMMATOVA MUQADDASXONNING Tugamaydigan va tiklanadigan tabiiy resurslar geografiyasi Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм Agroiqlimiy resurslar. Hududlarning turli ekin yetishtirish imkoniyatlari ko'p jihatdan iqlimga bog'liq. Qishloq xo'jaligiga bevosita ta'sir ko'rsatuvchi iqlimiy resurslar agroiqlimiy resurslar deyiladi. Eng muhim agroiqlimiy ko'rsatkichlar effektiv haroratlar (+10 oC dan yuqori) yillik yig'indisi hamda namlanish koeffitsiyenti (yog'inlar miqdorining mumkin bo'lgan bug'lanishga nisbati) hisoblanadi. Ma'lumki, havo harorati ekvatordan qutbiy kengliklarga tomon pasayib boradi. Ekvator atrofida samarali haroratning yillik yig'indisi 8 00 ° C dan yuqori bo'lsa, arktika va subarktika iqlim mintaqalarida u 400 ° C ga ham yetmaydi. 400 ° 8 00 ° O'zbekistonda 4500-5900°C Shuning uchun ham tropik, subekvatorial va ekvatorial iqlim mintaqalarida turli issiqsevar ekinlarni yetishtirish hamda yil davomida ikki-uch marotaba hosil olish imkoniyati mavjud. Dehqonchilik uchun tabiiy namlik omili ham katta ahamiyatga ega. Yilning issiq paytida ham yog'inlar yetarli darajada yog'adigan hududlar­da dehqonchilikni sun'iy sug'orishsiz rivojlantirish mumkin va bu holat qishloq xo'jaligida ancha mablag'ning tejalishiga yordam beradi. Iqlimi issiq, ammo qurg'oqchil bo'lgan ichki kontinental o'lkalar uchun esa ta­biiy namgarchilikning ozligi hisobiga sug'orma dehqonchilik xosdir. Issiq musson iqlimli hududlarda sun'iy sug'orish, asosan, iliq va quruq qishda qo'llaniladi. Yer resurslari. Yer inson uchun har jihatdan eng ahamiyatli tabiiy resurs hisoblanadi, chunki aholining kundalik hayotiy ehtiyojlari vosita­larining deyarli hammasi yerdan undirib olinadi. Hozirgi vaqtda jahon yer fondining umumiy hajmi 13,4 mlrd. gek­targa teng. Insoniyat uchun eng katta iqtisodiy ahamiyatga ega bo'lgan qishloq xo'jaligida foydalanadigan yerlar jahon umumiy yer fondining 34 % ini tashkil qiladi. Jumladan, ishlov beriladigan yerlar ulushi ...