10-sinf Kimyo fanidan Alkenlar mavzusida dars ishlanmasi

NAVOIY VILOYATI XALQ TA'LIMI BOSHQARMASI XATIRCHI TUMANI XALQ TA'LIMI BO'LIMIGA QARASHLI 10-UMUMIY O'RTA TA'LIM MAKTABINING KIMYO FANI O'QITUVCHISI NAZAROV BEGMUROT BOBOMUROTOVICHNING DARS ISHLANMASI SINF : 10 Mavzu :Alkenlar Umumiy formulasi CnH2n Gomologik qatori. Izomeriya. Olinishi. Fizik xossalari. Kimyoviy xossalari. Ishlatilishi. Etilen qatori uglevodorodlarning fazoviy tuzilishi Etilendagi C atomlari orasidagi sigma- va - bog'larini e-elektron zichliklari taqsimlanilishi alohida bog'larga ko'ra farqlanadi. C-C li bog' atrofida aylanishi p orbitallari qoplanilishi buzilishi bilan kuzatilishi lozim va shuningdek bunday aylanish uchun bo'lgan to'siq yuqori bo'lish kerak. Ikkilamchi bog' holat izomeriyasi Buten 1 Etileten Buten 2 Dimetileten Alkenlarni olinishi. 1.Аlkinlarni sis va trans- alkenlargacha qaytarish. 2. Asetilen qatori uglevodorodlarni gidrogenlab etilen ugdevodorodlar olinadi. 3. Monogalogenli hosilalardan olinishi. (Zaysev qoisadi) To'rtlamchi ammoniy, sulfoniy va fosfoniy tuzlaridan olish. (Gofman qoidasi) 4. Digalogenli uglevodorodlarga rux kukuni yoki rux qirindisi ishtirokida spirtning suvli aralashmasi ta'sir ettirilganida, sof holidagi olefinlar olinadi: 5. Galogen atomini uglevodorod radikaliga almashinishi. (Kross-birikish) 6. Sanoatda va laboratoriyada to'yingan spirtlarni yuqori harorat (160-180oС) da degidratlash usuli bilan ham olefinlarni sintez qilinadi. 7. Alkanlarni krekinglash orqali. Bu asosiy sanoat usuli hisoblanadi. 8. Metatezis usuli (Qayta guruxlash) Shovin Grabbs Shrok 2005 yilda NOBEL mukofotini olgan. 9. Aldegid yoki ketonlarni qaytarib alken olish 10. sis-Alkenlar sintez qilish (Kori-Uinter) usulida vitsinal dioldan tiofosgen ta'sir ettirib olingan tionkarbonat trimetilfosfit bilan qizdirib. sis-Alkenlar sintez qilish. 11. a-Galogensulfonlarning asoslar bilan reaksiyasidan sis- va trans- alkenlar aralashmasi olinadi (Ramberg-Beklund). 12. Jyulia-Lijo usuli bo'yicha trans-alkenlar olish Alkenlarning fizik xossalari. Fizik xossalari Etilen, propilen, butilen gazlar, C5H10-C17H34-suyuqliklar, qolganlari qattiq moddalar. Boshqa uglevodorodlar singari suvda erimaydi, Organik ...