10-sinf Fizika Harakatlanayotgan gazlar va suyuqliklarda bosimning tezlikka bog'liqligidan texnikada foydalanish

FIZIKA Qoraqalpog'iston Respublikasi Beruniy tumani XTBga qarashli 51-umumiy o'rta ta'lim maktabining Fizika fani o'qituvchisi Xasanboyev Jonibekning 10-sinfda fizika fanidan Harakatlanayotgan gaz va suyuqlik bosimining tezlikka bog'liqligidan texnikada foydalanishmavzusidagi bir soatlik ochiq darsi Juftingni top metodi Bosim nima? Bosim tezlikka bog'liqmi? Xa,albatta Yuza birligiga tik ravishda qo'yilgan kuchga teng kattalik FIZIKA Suyuqlik tinch holatda turganiga nisbatan harakat holatida bosim o'zgaradi.Bu bosim albatta dinamik bosimga bog'liq bo'ladi. Bu isbotlash uchun quyidagicha tajriba o'tkazib ko'ramiz.Ikki varoq qog'oz olib,tik holatda ushlab turamiz.So'ngra varoqlar orasiga puflaymiz.Tajriba davomida biz varoqlar bir-biri tomon intilishini kuzatamiz.Buning sababi shundaki,varoqlar orasiga puflaganimizda ular orasidagi havo harakatga keladi va u joyda bosim kamayadi.Tashqi bosim katta bo'lganligi sabab,siquvchi kuch paydo bo'ladi. FIZIKA Yana bitta tajriba o'tkazib ko'ramiz. Tajriba shundan iboratki,qo'limizga bitta varoq bo'lagini olib,uning bir uchidan ushlab,ikkinchi tomoni yerga egilgan holatida qoldiriladi.Egilgan qog'oz bo'lagining usti tomonidan to'g'riga puflasak,yerga egilgan qog'oz bo'lagi yuqoriga tomon ko'tarila boshlaydi.Buning sababi ham birinchi tajribamizdagi singari bosimning tezlikka bog'liq holda o'zgarishidir. FIZIKA Tezlik katta joyda bosim kichik bo'ladi.Buni albatta,oqimning uzluksizlik tenglamasi orqali o'rganganmiz,S1v1=S2v2. Samolyot qanotini ko'taruvchi kuch.Samolyotlarning parvozi ham aynan yuqoridagi hodisaga asosan amalga oshirilgan.Samolyotning yuqoriga ko'tarila olishi sababini,uning qanotining tuzilishi orqali tushuntirib o'tamiz.Qanotning shakli syuri shaklida bo'lib,qanotning ustki qismidan havoning o'tish yo'li ostki qismidagi o'tish yo'lidan ko'p.Shu sababli qanotning ustki qismidan o'tuvchi havoning harakat tezligi,ostinikiga qaraganda ancha katta. FIZIKA Shu bois,samolyot qanotining ustki qismida havo bosimi kichik bo'ladi.Aksincha,ostki qismidagi havo bosimi ancha katta bo'lib,natijada pastdan yuqoriga yo'nalgan bosimlar farqi tufayli yuqoriga ko'taruvchi kuch paydo bo'ladi. FIZIKA FIZIKA Ko'pchiligimiz yoshligimizda jismoniy tarbiya fanida fudbol o'ynaganmiz.Ba'zida fudbol to'pini burchakdan ...