10-sinf Adabiyot dars ishlanma. Qadimgi dunyo adabiyoti (eng qadimgi davrlardan milodning V asrigacha)

Qadimgi dunyo adabiyoti (eng qadimgi davrlardan milodning v asrigacha) Mavzuni o'rganish jarayonida: - qadimgi dunyo adabiyotining eng muhim rivojlanish tamoyillarini tahlil qilamiz; - qadimgi Sharq va antik adabiyotning o'ziga xos xususiyatlarini solishtiramiz. Sopol taxtachalarga mixxat usuli bilan bitilgan Gilgamesh haqidagi doston Ossuriya podshosi Ashshurbanipal (mil. av. VII asr) kutubxonasi orqali bizgacha yetib kelgan. Yozma adabiyotning paydo bo'lishi miloddan avvalgi IV-II mingyilliklarda Qadimgi Sharqda - Shumer, Akkad va Bobil (Vaviloniya) davlatlari (Mesopotamiya, hozirgi Iroq hududi) hamda Qadimgi Misrda yozuvning ixtiro qilinishi bilan bog'liq. Qadimgi Sharq adabiyotining bizgacha yetib kelgan dastlabki namunalarini asosan miflar (qadimgi xalqlarning dunyo paydo bo'lishi, tabiat hodisalarining sabablari, ma'budlarning insonlar hayotiga ta'siri bilan bog'liq e'tiqodlarini aks ettirgan asarlar), eposlar (dostonlar), ma'budlar sharafiga duolar va madhiyalar, qo'shiqlar va maqollar tashkil qiladi. Qadimgi Sharq dunyosining eng yirik adabiy yodgorliklaridan biri Gilgamesh haqidagi dostondir. Akkad tilidagi bu asar miloddan avvalgi XVII-XVII asarlarda yaratilgan. Dostonga ko'ra, Uruk (Shumer poytaxti) ahli zolim shoh Gilgameshdan najot so'rab ma'buda Aruruga murojaat qilishadi. Aruru yovvoyi odam - Enkiduni yaratib, yerga yuboradi. Enkidu Urukda Gilgamesh bilan kurash tushadi, lekin kuchlar teng keladi. Gilgamesh va Enkidu do'stlashib, yovuzliklarga qarshi kurashadilar va turli qahramonliklar ko'rsatadilar. Dostonning keyingi qismlarida Gilgamesh hayot suvini izlab, turli qiyinchiliklarga duch keladi. Qadimgi Misr adabiyotida narigi dunyo va abadiy hayot motivi muhim o'rin egallaydi. Shuningdek, didaktik - pand-nasihat adabiyotining dastlabki namunalari ham aynan Qadimgi Misr adabiyotida uchraydi. Miloddan avvalgi XV asrda yaratilgan Marhumlar Kitobi da bosh qahramon ma'bud Osiris boshchiligidagi hakamlarga murojaat qiladi va hayot paytida qilgan ishlari uchun hisobot beradi: O Usex-nemtut, men yomonlik ...