11-sinf Astronomiya fanidan dars ishlanma. Asteroidlar va mitti planetalar

17-MAVZU: ASTEROIDLAR VA MITTI PLANETALAR REJA: Titsius-Bode qoidasi. Asteroidlar. Pluton va Pluton singari mitti sayyoralar Koyper belbog'i Titsius-Bode qoidasi. Titsiusning kashfiyotidan xabar topgan berlinlik astronom Iogann Bode bu empirik munosabatni qayta ko'rib, to'g'riligiga ishonch hosil qildi va uni keng targ'ib qilishda katta xizmat ko'rsatdi. Shundan so'ng bu qonun Titsius-Bode nomi bilan dunyoga tanildi. Bu qonunga ko'ra qadimda Mars bilan Yupiterning oralig'ida Quyoshdan o'rtacha 2,8 astronomik birlik masofada yana bir planeta bo'lganligiga endi ko'pchilik astronomlar shubha qilmaydigan bo'lishdi Iogann Bode Iogann Titsius Asteroidlar Italiyalik astronom Piatssi bu sohada 1801-yilning boshida Savr yulduz tur- kumidan bir osmon jismini topdi. Unga Serera deb nom qo'yishdi. Shundan so'ng 1807-yilgacha olimlar tomonidan Quyoshdan shunday masofada yana 3 ta - Pallada, Yunona va Vesta nomli mayda planetalar topildi. Ularga asteroidlar (yunonchada «yulduzsimon») degan nom berildi. 1890-yilda ularning soni 36 taga yetdi. 1934 yil 5-oktyabrda Kitob xalqaro kenglik stansiyasida ishlagan astronom G.Neuymin topgan asteroidlardan biriga (1351-sonlisiga) «O'zbekistoniya» deb nom berildi. Quyosh atrofida aylanish davri 5,72 yil Al-Beruniy nomini olgan 9936-sonli asteroid 1986 yil 8-avgustda belgiyalik astronom Erik Elst va bolgariyalik astronom Violeta Ivanova tomonidan topilgan. Quyosh atrofida aylanish davri 5,41 yil. 2007 yil 2-oktyabr kuni Maydanak baland tog' observatoriyasida B. Hafizov va A.Sergeev Samarqand asteroidini tadqiq qildilar va uni (210271) Samarkand = 2007 TU2 nomi bilan ro'yhatdan o'tkazishdi. Quyosh atrofida aylanish davri 4,3 yil Ibn Sino asteroidi 1973 yil 26-sentyabrda Qirim astrofizika observatoriyasida Lyudmila Ivanovna Chernix tomonidan tadqiq qilingan va (2755) Avicenna = 1973 SJ4 = 1978 UX1 nom bilan ro'yxatga olingan. Quyosh atrofida aylanish davri 4,8 ...