11-sinf Astronomiya fanidan dars ishlanma. Yulduzlarning spektrlari va spektral sinflari (Yulduzning yorqinligi)

21-MAVZU: YULDUZLARNING SPEKTRLARI VA SPEKTRAL SINFLARI Quyosh REJA: Yulduzning absolyut kattaligi va uning yorqinligi bilan bog'liqligi Yulduzlarning spektri va spektral sinflari Spektr-yorqinlik diagrammasi Yulduzning absolyut kattaligi va uning yorqinligi bilan bog'liqligi Agar Quyosh va ixtiyoriy yulduz absolut yulduz kattaliklarida (Mʘ va M*) berilgan bo'lsa, u holda ularning yorqinliklari nisbatining logarifmi ushbu ifodadan topiladi: Yulduzlarning spektri va spektral sinflari Yulduzlarning spektrlari yettita asosiy spektral sinflarga guruhlangan. Ular lotin alifbosida ifodalanib, quyidagi tartibda joylashadi: O-B-A-F-G-K-M. Ma'lum sinfga guruhlangan spektrlar, o'z navbatida, yana o'ntadan sinfchalarga ajratilgan. Masalan, A sinf yulduzlari A0, Al, A2, , A9 sinfchalarga bo'lingan (Quyosh o'z spektriga ko'ra G2 sinfga kiradi). O spektral sinf O sinfga kiruvchi yulduzlarning spektrida ionlashgan geliy, uglerod, azot va kislorodning intensiv yutilish chiziqlari, shuningdek, spektrning ultrabinafsha qismida ayrim kimyoviy element atomlarining ko'p marta ionlashgan chiziqlari ham uchraydi. Ko'k rang yulduzlarning temperaturasi 2500-500 gacha boradi. B spektral sinf B sinfga kiruvchi yulduzlarning spektrida neytral geliy chiziqlari juda intensiv bo'ladi. Oq-ko'qish rangdagi bunday yulduzlarning temperaturasi ~1700°C atrofida. A spektral sinf A sinfga kiruvchi yulduzlarning spektrida vodorodning yutilish chiziqlari, ionlashgan Ca chiziqlari intensiv bo'lib, temperaturasi~1100°C bo'ladi. Rangi oq. F spektral sinf F sinfga kiruvchi yulduzlarning spektrida vodorod chiziqlari kuchsizlanib, kalsiyning ionlashgan chiziqlari intensiv bo'ladi. Och sarg'ish rangli. Temir, titan kabi elementlarga boy, temperaturasi ~700°C. G spektral sinf G sinfga kiruvchi yulduzlarning spektrida (jumladan, Quyoshnikida) metallarga tegishli neytral va qisman ionlashgan kalsiy atomlarning chiziqlari intensiv va keng tarqalgan. Vodorodning chiziqlari ancha kuchsizlangan (inten- sivligi pasaygan) bo'ladi. Temperaturasi ~600°C. Rangi sariq. K spektral sinf K sinfga kiruvchi yulduzlar spektrida metallarning ...