9-sinf Fizika fanidan dars ishlanma. Optik asboblar

Optik asboblar Reja: Optik asboblari haqida ma'lumot . Lupada nurlarning yo'li va kattalashtirishi. Mikroskop va uning kattalashtirish, teleskop , foto - aparat, proeksion aparatlar, yoritgich asboblarda nurlarning yo'li va ularning kullanishlari. Mexanikaviy moslamalar yordamida malum holatda urnatilgan linzalar,prizmalar ko'zgulardan tashkil topgan optikaviy sistemalar optika asboblari hisoblanadi . Amaly optikaning u yoki bu masalalarni xal qilish uchun qo'llaniladigan juda ko'p sonli turli xil asboblar bor. Biz bu yerda asosan tasvir hosil qilishga mo'ljallangan asboblarni va birinchi navbatda mikroskop va teleskopni ko'rib chiqamiz. yorug'likning boshqa xil xususiyatlariga asoslangan optika asboblari uziga tegishli bo'limlarda bayon kilinadi. Masalan , interferometrlar va difraksion panjaralar yuqorida bayon qilingan edi . Ikkala asbob - mikroskop va teleskoplarning obyektiv va okulyarlari bo'ladi . obyektiv aberratsiyalari yaxshilab to'g'rilangan va buyumga karatib qo'yilgan linzadan iborat .U optikaviy asbob orqali karaladigan buyumning xakiki tasvirini hosil qilib berish uchun mujjallangan .Okulyar xam ab berratsiyaga to'g'rilangan linzadan yoki linzalar sistemasidan iborat bo'ladi .Okulyar buyumning obyektiv orqali hosil qilingan tasvirini kattalashtirishga mujjallangan . Agar zarur bo'lgan kattalashtirish uncha katta bulmasa (10-20 marta bulsa ) va kattalashgan tasviri olinishi kerak bo'lgan buyum kuzatuvchiga bevosita yaqin turgan bulsa , u vakitda lupa vazifasini bajaruvchi birgina okulyar bilan cheklanish mumkin . 1) Lupa . Lupaning ishlashini 58 -rasmda aniqlash mumkin . Eng sodda ko'rinish-dagi lupa qisqa fokusli yiguvchi linzadan iborat bo'ladi. Lupa vazifasini bajaruvchi L linza orqali karalayotagn AV buyum linza va uning F fokal tekisligi orqali joylashadi. Nurlar linzadan o'tayotgan keyin kattalashgan mavxum tasvir beradi. Uni Ye kuz A1 B1 tekislikda kuradi. AV buyum amalda F fokal tekisligida yotadi. Agar AV buyum tekisligi bilan F fokal tekislikda orasidagi masofani etiborga olmasak , bu vaqtda AVS vaA1 B1 C1 uchburchaklarning o'xshashligidan (1) kelib chikadi. - lupaning kattalashtirishini beradi: d- normal kuzning eng yaxshi ko'rish masofasi, u 25sm ga teng . Demak , lupaning kattalashtirishini U=25f (2) ifodadan topish mumkin. f - kattalik lupa uchun takriban 1,2 - 5 sm bo'ladi. Demak , lupalar 20 martagacha kattalashtirib bera olar ekan. Lupaning kattalashtirishi kattalashish darajasini kursatuvchi son bilan belgilanadi, masalan , 20x- yigirma marta kattalashtirishini bildiradi. 1.Mikroskop. Juda mayda buyumlarni ko'rish uchun oddiy lupa yordami bilan erishib bulmaydigan kuchli kattalashtirishlar kerak . Bu maqsadni amalga oshirish uchun ancha murakkab bulagan optikaviy sistema kerak . Bunday sistema vazifasini mikroskop bajaradi. Mikroskopning prinsipmal optikaviy sxemasi 59-rasmda tasvirlangan. L1 qisqa fokusli linza obyektiv, boshqaL2 qisqa fokusli linza esa okulyar vazifasini utaydi.AV buyum obyektivining old tomoniga uning old fokus masofasidan bir oz nariga ...