11-sinf O'zbek tili dars ishlanma. O'zbekiston ta'lim tizimi. Grammatika. Gaplarning ifoda maqsadiga ko'ra turlari

11-sinf O'zbek tili O'zbekiston ta'lim tizimi. Grammatika: Gaplarning ifoda maqsadiga ko'ra turlari (4-5-darslar) 4-dars 1-mashq. Matnni o'qing, berilgan savollar va rasmlar asosida o'zaro suhbatlashing. Lug'at SAVOL VA TOPSHIRIQLAR Bilib oling! Gaplar ifoda maqsadiga ko'ra darak, so'roq, buyruq-istak gaplarga bo'linadi. Darak gaplar xabar mazmunini bildiradi va oxiriga nuqta qo'yiladi. Masalan: Bugun maktabimizda til bayrami bo'ladi. So'roq gaplar so'zlovchiga noma'lum narsa, voqea-hodisa haqida so'roqni bildiradi. Bunday gaplar so'roq olmoshlari, mi, -chi, -a(-ya) yuklamalari bilan kelib, so'roq belgisi (?) bilan yoziladi. So'roq gaplar, odatda, javob talab qiladi. Masalan: Bugun yomg'ir yog'adimi? - Yo'q, bugun yomg'ir yog'maydi. 2-mashq. Gaplarni ifoda maqsadiga mos ohangda o'qing va tegishli tinish belgilarni qo'yib yozing. 1-topshiriq. suhbat matnini rollarga bo'lib o'qing. gaplarni mos ohangda talaffuz qiling va turini ayting. 2-topshiriq. She'rni ifodali o'qing. So'roq gaplarning aytilishi va ifodalanishini tushuntiring. LUG'AT Uyga vazifa. She'rni ifodali o'qing va yod oling 5-DARS 3-topshiriq. Rasmlardan foydalanib, berilgan sarlavhalar asosida o'zaro suhbatlashing. Kitoblar - bilimlar kaliti, ilm - porloq kelajak poydevori, talaba bo'lmoqchiman, olimlarga havas qilaman. Bilib oling! Nutqimizda javob talab qilmaydigan so'roq gaplar ham uchraydi. Bunday gaplaritorik so'roq gaplar deb atalib, ularning oxiriga, odatda, so'roq va undov belgisi (?!) qo'yiladi. Masalan: O'zi tug'ilgan yurtni sevmaslik mumkinmi? 3-mashq. Gaplarni ifoda maqsadiga ko'ra turlarga ajrating va mos tinish belgilarini qo'yib yozing. 4-mashq. Berilgan sodda gaplarni zarur vositalarni qo'llab, so'roq gaplarga aylantirib yozing. 4-topshiriq. 4 guruhga bo'linib, PMQ (plyus, manfiy, qiziqarli) texnologiyasi asosida 4 ta ta'lim bosqichining oson (+), qiyin (-) va qiziqarli jihatlarini aytib bering. Namuna: Maktabgacha ta'limning ijobiy tomonlari: … , kichik yoshdagi bolalar ...