8-sinf Huquq dars ishlanma. Davlat tuzilish va boshqaruv shakllari

Davlat tuzilish va boshqaruv shakllari Davlat uzoq tarixiy taraqqiyot yo'lini bosib o'tdi, shu davr ichida u shakllanib, rivojlanib, o'zgarib keldi. I.A.Ilin fikricha, davlat shakli - murakkab va g'oyat mas'uliyatli masaladir, uni ehtiyotkorlik va mutlaqo xolis fikr bilan o'rtaga qo'yish zarur. Eng avvalo, davlat shakli xalqlar hayotiga daxlsiz bo'lgan mavhum tushuncha ham, siyosiy chizig'i ham emas balki hayot tarzi va xalq holimiyatining jonli tashkil etilishidir. Davlat shakli 3 turni o'z ichiga oladi: DAVLAT TUZILISH SHAKLI deganda, muayyan davlatning siyosiy, ma'muriy, hududiy tuzilishi va uning oliy organlari bilan mahalliy organlari o'rtasidagi aloqalar e'tirof etiladi. Davlatning tuzilish shakli ikkiga bo'linadi: ODDIY(UNITAR); MURAKKAB (FEDERATIV VA KONFEDERATIV). ODDIY(UNITAR): Davlat tuzilishida mamlakat ma'muriy-hududiy qismlarga (viloyatlar, shtatlar, okruglar, grafliklar, tumanlarga) bo'linib, u yagona oliy organ, yagona boshqaruv organlari tizimiga, faqat bitta umumdavlat konstitutsiyasiga, yagona fuqarolikka, muayyan yaxlit hudud, davlat chegarasi, yagona armiya, yagona pul birligi va qonunchilik tizimiga ega bo'ladi. Bunda har bir ma'muriy-hududiy birlik davlat tuzilmasi maqomiga ega bo'ladi. Unitar davlatlar(lotincha unitas so'zidan olingan bo'lib - yagona, bir butun degan ma'noni anglatadi) oddiy tuzilishga ega yaxlit davlat bo'lib, to'la siyosiy birlik ekanligi bilan farqlanib turadi. (hozirgi kundagi unitar davlatlar) FEDERATIV DAVLAT: Federativ davlat (lotincha feoderare so'zidan olingan bo'lib, ittifoq bilan mustahkamlash ma'nosini anglatadi. Federativ davlat teng huquqli Respublikalar, shtatlar, kontonlar va boshqa davlat tuzilmalarining ixtiyoriy birlashuvi asosida tashkil topadi. FEDERATIV DAVLATNI BELGILARI: Uning hududi subyektlar hududi yig'indisidan iborat bo'ladi; Oliy qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyati federatsiya va subyektlar miqiyosida ikki pog'onali bo'ladi; Ikki fuqarolik mavjud bo'lib, u har bir fuqaroning bir vaqtda ham federativ davlat fuqarosi, ham federatsiya subyekti fuqarosi ekanligini bildiradi; Federatsiyaning oliy qonun chiqaruvchi idorasi ikki palatali tuzilishga ega; Markaziy hukmatga bo'ysunuvchi yagona qurolli kuchlar, politsiya, xavfsizlik xizmati, bojxona tizimi mavjud bo'ladi; Federatsiyaning subyektlari - o'z konstitutsiyasiga , o'z ramzlariga ega bo'ladi KONFEDERATSIYA: Bir necha davlatlarning ayrim muhim sohalar, ya'ni iqtisodiy, siyosiy, mudofaa masalalari bo'yicha tuzgan ittifoqdir. Konfederatsiyada yagona davlat hududi, yagona fuqarolik bo'lmaydi. Konfederatsiya bu to'la mustaqil davlatlarning ayrim sohalar bo'yicha tuzadigan ko'ngilli ittifoqidir. Hozirgi vaqtda Yevropaning 15ta davlatini birlashtirgan Yevropaittifoqi davlatlarining hamdo'stligi konfederatsiyasi mavjud. Davlat hokimiyati va boshqaruvi idoralarining tashkil etilishi tartibi, ularning o'zaro hamda aholi bilan aloqadorligidir. Davlat boshqaruv shakli insoniyatni qadimdan qiziqtirib kelgan. Olimlar o'z izlanishlarida davlat shakllaridagi eng muhim jihatni ajratib olib, ularni tasvirlab berish, tahlil yetish, baholashga va iloji bo'lganda bu shakllarni rivojlantirish istiqbollarini oldindan aytib berishga urinardilar. Avgustin, Forobiy, Gobbs, Monteske, Lokk, Russo, Radishchev va boshqalarning asarlarida davlat shakllari haqidagi bilimlarni umumlashtirish va tizimlash, ...