9-sinf Huquq ochiq dars ishlanma. O'zbekiston Respublikasining sud tizimi

sUd tizimi REJA Sud - inson huquqlari himoyasidagi asosiy bo'g'in. O'zbekiston Respublikasining sud tizimi. Aybsizlik prezumpsiyasi. Odil sudlovni amalgam oshirishdagi asosiy talablar. Sudyalarning huquq va majburiyatlari. Konstitutsiyaviy sudning vakolatlari. 1. Hokimiyat tarmoqlaridan har biri inson huquqlarini himoya qilish vazifasini amalga oshiradi. Ammo ulardan har biriga inson huquqlarini himoya qilishning o'z usullari va yo'llari xosdir. Har bir insonning hayoti nihoyatda rang-barang va voqealarga boy ekanligi bilan ham maroqlidir. Biroq inson jamiyatda yashaydi, uning xatti-harakatlari ko'pincha boshqa kishilarning huquqlariga to'qnash keladi. Asosiy vazifasi davlat manfaatlarini va har bir odamning manfaatlarini muhofaza etishdan iborat bo'lgan davlat organlari ham kishilar o'rtasida hakamlik qilishga da'vat etilgandir. Basharti, qonun chiqaruvchi organlar qonunlarni qabul qilsa, sud organlari esa qonunlar asosida odil sudlovni amalga oshiradilar. Shunday qilib, sud hokimiyat tarmog'inig bosh vazifasi inson huquqlarini himoya qilish, fuqarolar o'rtasidagi nizolarni hal etish, aholi va davlat organlarinig o'zlari ham qonunlarni ijro etishi ustidan nazoratni amalga oshirishdir. 2. Sud - odil sudlovni amalga oshirishga haqli birdan bir davlat hokimiyati organidir. Sudyalar o'z hal qiluv qarorlari va hukmlarini davlat nomidan chiqaradilar. Bu narsa hal qiluv qarorlari va hukmlar hamma, shu jumladan, davlat organlari tomonidan so'zsiz ijro etilishi shart ekanligini anglatadi. O'zbekiston Respublikasida sud hokimiyati ma'muriy, fuqaroviy va jinoyat sudlovi orqali amalga oshiriladi. Sudlar orasidagi bunday taqsimot sudga tegishlilik, ya'ni ish ko'rib chiqiladigan konkret sudning belgilanishi deb ataladi. O'zbekiston Respublikasi sud tizimini Konstitutsiyaviy sud, umumiy sudlar, xo'jalik va harbiy sudlar ifoda etadi. O'zbekiston Respublikasida sud hokimiyati qonun chiqaruvchi va ijro etuvchi hokimiyatlardan, siyosiy partiyalardan, boshqa jamoat birlashmalaridan mustaqil holda ish yuritadi. O'zbekiston Respublikasida quyidagi sudlar faoliyat olib boradi: O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy sudi; O'zbekiston Respublikasi Oliy sudi; O'zbekiston Respublikasi Oliy xo'jalik sudi; Qoraqalpog'iston Respublikasi fuqarolik va jinoiy ishlar bo'yicha oily sudlari,; fuqarolik va jinoiyat ishlari bo'yicha viloyat va Toshkent shahar sudlari; fuqarolik ishlari bo'yicha tuman (shahar) sudlari; Qoraqalpog'iston Respublikasi xo'jalik sudi; viloyatlar va Toshkent shahar xo'jalik sudlari; Harbiy sudlar. O'zbekiston Respublikasida sudlar ish kategoriyasiga ko'ra ixtisoslashtirilishi mumkin. Favqulodda sudlar tuzilishiga yo'l qo'yilmaydi. O'zbekiston Respublikasida sud ishlarini yuritish o'zbek, qoraqalpoq tillarida yoki o'sha hududdagi ko'pchilik aholi so'zlashadigan tilda olib boriladi. Sud olib borilayotgan tilni bilmaydigan sud ishtirokchisi uchun tarjimon orqali sud materiallari bilan to'liq tanishish, sud harakatlarida qatnashish va o'z ona tilida so'zga chiqish huquqi ta'minlanadi. Umumiy yurisdiksiya sudlariga quyidagilar kiradi: O'zbekiston Respublikasi Oliy sudi; Qoraqalpog'iston Respublikasi Oliy sudi, viloyat sudi, Toshkent shahar sudi; fuqarolik ishlari bo'yicha tumanlararo, tuman (shahar) sudi. Jinoyat ishlari bo'yicha tuman (shahar) sudi; Harbiy sudlar. Sud hokimiyatining xo'jalik sud ishini yuritish ...