8-sinf To'ra Sulaymon hayoti va ijodi

8-sinf adabiyot darsligi asosida 21-mavzu: TO'RA SULAYMON (1934-2005) O'zbekiston xalq shoiri, o'z ijodi bilan o'zbek she'riyatiga qadim xalqona ohanglarni qaytarishga urin-gan iste'dodli adib To'ra Sulaymon 1934-yilning 15- fevralida Jizzax viloyati Baxmal tumanidagi Aldashmon qishlog'ida tavallud topdi. Agar shoir tug'ilgan yilga e'tibor bersangiz, uning bolalik yillari sobiq sho'rolar davrida «qama-qama»lar avjga chiqqan, barcha sohalarda «xalq dushmanlari va ularning dumlari»-ni fosh qilish jarayoni kechayotgan pallaga to'g'ri kelganini anglaysiz. Bu faloqat To'ra Sulaymon oilasini ham chetlab o'tmagan. Uning otasini ham «xususiy mulk egasi», «mushtumzo'r» sifatida quloq (ruscha «kulak» -mushtumzo'r so'zining o'zbekchaga moslashtirilgan shakli) qiladilar. Oilaning butun tirikchilik tashvishi bechora onaning zimmasiga tushadi. 1939-yilda uning otasi qamoqdan qaytadi va oilasini Sirdaryoga ko'chirib ketadi. To'ra Sulaymon shu yerdagi qishloq maktabida o'qiydi. O'qishni bitirib, bir necha yillar davomida qishloq maktablarida turli fanlardan dars beradi. Urushdan keyingi yillar maktablarda oliy ma'lu-motli mutaxassislar yetishmas, To'ra Sulaymon singari maktablarning o'quvli bitiruvchilari ta'lim-tarbiya ishiga jalb qilinardi. O'zi qiziqqan badiiy ijodga umrini bag'ishlash istagi uni Toshkent davlat universiteti (hozirgi Mirzo Ulug'bek nomidagi O'zbekiston Milliy universiteti) ning filologiya fakulteti sirtqi bo'limida o'qishga undaydi. Bo'lg'usi shoir ham o'qiydi, ham ishlaydi. O'qishni bitirib, Guliston tumanidagi maktablarda ona tili va adabiyotidan bolalarga saboq beradi. 1962-yilda uning birinchi kitobi «Istar ko'ngil» nomi bilan bosmadan chiqadi. Shundan so'ng, uning «Qora-soch» dostoni, «Men qayga borar bo'lsam» she'riy to'plamlari nashr etiladi va Sirdaryoda yana bir iste'dodli ijodkor paydo bo'lganidan ko'pchilik xabar topadi. Shoir ijodi o'ndan ortiq kitoblarga jo bo'lgan. Ular orasida «Jahongashta» dostoni, «Hamqishloqlarim» (ma-qolalar to'plami), «Intizor», «Sirdaryo qo'shiqlari», «Iltijo», «Alhazar» (satirik va yumoristik asarlar to'plami), «To'yboshi», «Sizni eslayman», ...