9-sinf Adabiyot fanidan Odil Yoqubov hayoti va ijodi mavzusida dars ishlanma va dars taqdimot
Odil Yoqubov (1927-yilda tug'ilgan) Odil Yoqubov-o'zbek adabiyoti taraqqiyotining XX asr 50-yillaridan boshlangan yangi bosqichida yetishgan navqiron adabiy avlodning karvonboshilaridandir. Adibning hayot va ijod yo'li. Odil Yoqubov tabiatan faol, jamoatchi shaxs. U jamoat ishlariga hayotini tikkan, shu yo'lda qurbon bo'lgan ota farzandi. Bolalikdanoq 30-yillarning talotumlari, so'ng urush davri suronlari qo'ynida. odamlar orasida mashaqqatli mehnat jabhalarida toblangan, faqat oilaviy hayotdagi ko'rgiliklar emas, el-yurt tashvishlari bilan yonib yashashga o'rgangan. Ikkinchi jahon urushining oxirgi yillarida yoshiga bir yosh qo'shib, o'z arizasiga ko'ra armiya xizmatiga kirib, Uzoq Sharqdagi janglarda ishtirok etgan; uning talabalik yillari, turli tahririyatlardagi xizmatlari, «Literaturnaya gazeta» dagi muxbirlik, ,,O'zbekiston adabiyoti va san'ati»ga bosh muharrirlik, Yozuvchilar uyushmasiga rahbarlik, sobiq Ittifoq Oliy Sovetining deputati sifatidagi jo'shqin, fidokorona faoliyati bilan el-yurtda katta shuhrat qozongan. Hozir keksalik chog'ida ham Vazirlar Mahkamasi qoshidagi Respublika atamashunoslik qo'mitasi raisi, Markaziy Osiyo xalqlari madaniyati assambleyasining birinchi vitse-prezidentidek mas'uliyatli va sharafli vazifalarni ado etib kelayotir. Aziz o'quvchilar! Siz to'qqizinchi sinf «Adabiyot» darsligi orqali adibning hayoti va ijod yo'li bilan tanishgansiz. Hayotda yonib yashash, yonib ijod qilish-adibning bosh shiori. Yonib yashagan odamlar-asarlarining bosh qahramoni. Uni elga tanitgan Muqaddas», «yer boshiga ish tushsa», «Izlayman». ,,Diyonat»', «Oqqushlar, oppoq qushlar». Adolat manzili», «Ulug'bek xazinasi», «Ko'hna dunyo», «Bir kosxona sirlari» asarlari qahramonlari olovqalb odamlardir, ular bamisoli ko'z oldingizda yonib, o'zgalarni kuydirib, yondirib ko'ngil o'kinchlari, armonlari, faryodlari bilan o'quvchi-tomoshabin qalbiga o't soluvchi otash, taftiga dosh berish mushkul alanganing o'zginasidir. Yozuvchi nasrida zamondoshlar obrazi, davr muammolari talqini O. Yoqubov adabiyotga o'z tengdosh-zamondoshlari kuychisi, solnomachisi sifatida kirib keldi, asarlarida birinchi galda o'z davrining o'tkir, ijtimoiy-ma'naviy masalalarini ko'tardi. O. Yoqubov harbiy xizmatda ekanidayoq ko'p ijodiy mashqlar qilgan. 1951-yili Tengdoshlar» degan qissasi bosildi. Shundan keyin o'n yil davomida bir necha asarlar e'lon qildi. Ammo Odil Yoqubovni yozuvchi sifatida elga tanitgan asari 1960-yilda yozilgan, 1961-yili e'lon qilingan Muqaddas»' qissasi bo'ldi. Ham ma'yus, ham allaqanday nurli ohanglarga tola bu sevgi dostoni qizg'in bahs-munozaralarga ozuqa berdi. Bu asar shunchaki ikki yoshning sevgi qissasidan iborat bo'lmay, unda sevgi bahonasida insonning inson, el-yurt oldidagi burchi, halollik, adolat, diyonat kabi masalalar ko'tarilgan edi. Muallif «Muqaddas» qissasida hayotning o'zidan olgan zavqini, o'z yurak dardini, hayajonlarini izhor etdi, o'zi qalamga olgan hodisalarni murakkabligi, ziddiyatlari, chinakam nafosati bilan kitobxonga yetkaza oldi. Qissada ikki yoshning hayotdagi ilk mustaqil qadamlari, quvonch va tashvishlari nihoyatda samimiy hikoya qilingan. Eng muhimi, yozuvchi aytmoqchi bo'lgan gap kitobxon ko'nglini hayajonga soladigan go'zal bir badiiy shaklni topa olgan. Qissa qahramoni Sharifjon muayyan bir vaziyatda o'z irodasiga, vijdoni, e'tiqodiga xilof ravishda xudbinlik ko'chasiga kiradi. O'zgalar manfaatiga zid bu ...
