6-sinf Tarix fanidan Temir asriga o'tish davrida O'rta Osiyoning rivojlanishi dars taqdimot

Temir asriga o'tish davrida O'rta Osiyoning rivojlanishi 6-sinf Tarix fani darsligi asosida 5 - mavzu Odamlar mis va bronzadan mehnat qurollarni yasashni o'rgangan davrlardan beri oradan ko'p asrlar o'tdi. Faqat miloddan avvalgi I-ming yillik boshlaridagina temirdan mehnat qurollari yasash imkoniyati paydo bo'ldi. Bu jarayon ancha sermashaqqat bo'lgan, negaki temir misdan ko'ra ancha yuqori haroratda (1500°C) eriydi Qadimgi temirchilar Temirdan birinchi bo'lib Kichik Osiyodagidagi xettlar (miloddan avvalgi XIV-XII asrlar), so'ngra qo'shni mintaqalardagi (Mesopotamiya, Eron, Kavkazorti xalqlar foydalana boshlaganlar. Temir kamyob va qimmatbaho metall bo'lgani uchun undan dastlab zeb-ziynat buyumlari yasashda foydalanishgan. Shunday shunday bezaklar Misr fir'avini Tutanxamon maqbarasidan va Kavkazdagi Maykop qo'rg'oni yodgorligidan topilgan. Temir qurollarning keng tarqalishi mehnat unumdorligini oshirdi. Bu esa ishlab chiqarishning yanada rivoj topgan usuliga o'tilishiga zamin yaratdi. Temirdan ishlangan uchli omochlar va boltalar paydo bo'ldi. Bu mehnat qurollari katta maydonlarda ziroatchilikning rivojlanishiga imkon yaratib berdi. Qabila-urug' oqsoqollarining ta'siri tobora kuchaya borgan. Doimiy harbiy to'qnashuvlar sharoitida qabilalar ittifoqlari paydo bo'ldi. Bu ittifoqlarga harbiy sardorlaridan saylangan kishilar rahbarlik qilganlar, jamiyat esa harbiy demokratiya tamoyillari asosida yashay boshladi. Miloddan avvalgi I-mingyillik boshlaridda aholi to'rtta guruhga bo'lindi: kohinlar, jangchilar, dehqonlar, hunarmandlar. 1 2 3 4 O'rta Osiyoda jamiyatning negizi nmana deb ataluvchi katta patriarxal oila bo'lganini «Avesto»dan bilib olamiz. O'z hududini himoya qilish uchun bir qancha qabilalar ittifoqqa - «dax'yu»ga uyushishgan. «Avesto»ga ko'ra jamiyatni boshqarishning quyidagi tizimi mavjud bo'lgan: 1 2 3 4 oqsoqollar kengashi; xalq yig'ilishi; alohida tumanlar hukmdorlari; viloyatlarning hukmdorlari. Aholining urug' va qabila bo'yicha emas, balki hududiy taomilga ko'ra guruhlarga ajratilishi mil. avv. IX-VII asrlardda vujudga kelayotgan ...